Houten- In de strijd tegen klimaatverandering en de noodzaak om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, staat de gemeente Houten voor een belangrijke uitdaging. De gemeente heeft het voornemen om vanaf 2040 geen aardgasaansluitingen meer te hebben. Samen met inwonersinitiatief Energierijk Houten wil zij inwoners helpen bij de overgang naar andere energiebronnen. Energierijk Houten ziet concrete mogelijkheden voor het verduurzamen van Houten in warmteproducerende zonnepanelen.
Samen met Europa heeft Nederland het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend, en zich verbonden aan het Nederlandse Klimaatakkoord. In dit akkoord is afgesproken om de CO2-uitstoot terug te dringen tot bijna nul, om de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde te beperken en klimaatverandering tegen te gaan. De gemeente Houten wil in 2040 aardgasvrij zijn. Dat is tien jaar eerder dan het doel wat de rijksoverheid heeft gesteld. De stap naar koken en stoken zonder aardgas wordt vanuit de Rijksoverheid ondersteund door het Programma Aardgasvrije Wijken. De gemeente erkent de noodzaak van deze transitie: “Als we nu niet in actie komen, wordt het ook voor de inwoners van Houten te warm en krijgen we te maken met meer stortbuien in het najaar en uitdroging in de zomer”, laat Els Jellema, communicatieadviseur van de gemeente Houten voor de warmtetransitie, in een schriftelijke verklaring weten.
Nieuwe manier om Houten te verduurzamen
De onafhankelijke inwonersorganisatie Energierijk Houten werkt samen met de gemeente om dit klimaatdoel te behalen. Gezamenlijk proberen zij in eerste instantie vijfentwintig procent van de huizen te verduurzamen. “De rest zal volgen”, geeft communicatiemedewerker van Energierijk Houten, Mick Zwart daarbij in een interview aan. Zij koppelt daar geen concrete deadline aan.
Zwart legt uit dat de organisatie erg gecharmeerd is van een project met PVT-panelen, zoals die in een wijk in Haarlem in collectief verband is uitgevoerd. Zwart ziet mogelijkheden om dit ook in Houten te doen. De panelen hebben twee functies, ze wekken niet alleen elektriciteit op, maar slaan ook warmte van de zon op. Deze warmte wordt dan collectief opgeslagen onder de grond, dat heet een warmte-koudeopslag. Daar kan dan weer de warmte uit onttrokken worden, om huizen te verwarmen via een speciale warmtepomp. Zwart vertelt ook waarom dit aantrekkelijk voor inwoners van Houten kan zijn: “Dit is interessant omdat de huizen daar geen A++ energielabel voor nodig hebben, dit kan in principe al met huizen met een energielabel C. Dus het is niet dat iedereen in één keer over moet, maar je kan dus op je eigen tempo je huis en financiën daarop voorbereiden en dan aangesloten worden op zo’n collectief warmtenet, als dat er zou komen”. Dit zou een voordeel kunnen zijn ten opzichte van andere vormen van verduurzaming zoals individuele warmtepompen of het opwekken van stroom via traditionele zonnepanelen.
Polderplan
Sinds in 2019 de gemeente vaststelde dat zij de ambitie heeft in 2040 aardgasvrij te worden, heeft de gemeenteraad verschillende stappen gezet om dit doel te realiseren. In 2021 is de Transitievisie Warmte aangenomen, waarin de route naar aardgasvrij wonen werd geschetst. Hierbij werd opgemerkt dat woningen in Houten-Zuid al goed geïsoleerd zijn en daarmee geschikt zijn voor de overstap, terwijl in Houten-Noord nog werk aan de winkel is op het gebied van isolatie.
Een belangrijk onderdeel van de transitie is het betrekken van de inwoners van Houten. In 2023 heeft de gemeente gesprekken gevoerd met de bewoners van de Polders, een wijk die als “pilotproject” is geselecteerd voor de overgang naar aardgasvrij wonen. De gemeente geeft aan dat deze gesprekken waardevolle inzichten opleverden, die zijn meegenomen in het raadsvoorstel dat in november 2023 werd goedgekeurd.
Op dit moment bereidt de gemeente zich voor op de uitvoering van het Polderplan wat hieruit voortgekomen is. Hierbij worden inwoners de komende tijd actief betrokken bij het opstellen van specifieke plannen die passen bij de verschillende huizen in deze wijk, rekening houdend met technische mogelijkheden, kosten, inkomens- en vermogenspositie en voorkeuren van bewoners. “Het is een intensief proces dat naar verwachting twee jaar zal duren” geeft Jellema aan.
Financiële ondersteuning
Via verschillende subsidies en leningen, zoals het Nationaal Warmtefonds is financiële ondersteuning beschikbaar voor huiseigenaren. De gemeente heeft zelf geen subsidie beschikbaar, maar moedigt huiseigenaren aan om gebruik te maken van deze mogelijkheden. Ook geeft de gemeente aan te zullen helpen bij het vinden van de juiste financieringsoplossing voor de specifieke situatie van verschillende bewoners. De gemeente erkent dat niet alle huishoudens dezelfde financiële middelen hebben en streeft ernaar om uit te zoeken hoe zij de overgang voor alle individuele huiseigenaren betaalbaar kan houden. Jellema geeft aan dat meedoen op eigen tempo essentieel is om ervoor te zorgen dat inwoners kunnen aanhaken op een moment dat het hen goed past, op weg naar een duurzame toekomst. Hoewel deelname momenteel vrijwillig is, werkt de regering aan wetgeving die gemeenten in staat stelt om deadlines te stellen aan de bewoners, voor de transitie naar aardgasvrije wijken. Vooralsnog is dit overigens niet de insteek van de gemeente.
Al met al staat de gemeente Houten met deze plannen voor een periode van transformatie in de energievoorziening. Met de inzet van lokale partijen en de inwoners van Houten probeert zij de ambitie om in 2040 aardgasvrij te worden te realiseren. Voor de komende twee jaar is er een eerste pilot. Plannen voor de stappen daarna zijn nog niet concreet gemaakt. Of Houten het klimaatdoel tien jaar voor de deadline zal bereiken, is daarom nog maar de vraag.
Kijk hier het video interview van Sientje van Schie met Mick Zwart:
