Door Anna Popken SVJ D-13
Overgewicht is een groeiend probleem in Nieuwegein. Volgens gegevens van het RIVM heeft Nieuwegein een (ernstig) overgewicht percentage van 54 procent, waarbij in de wijk Batau dit zelfs extreem hoog is met een percentage van 64 procent. Beide cijfers liggen boven het landelijk gemiddelde van Nederland (50,2%). De gemeente heeft als doel gesteld om de inwoners langer en gelukkiger te laten leven, en heeft hiervoor een plan opgesteld. Diëtist Inge Niemantsverdriet ziet ook een stijging in haar eigen praktijk in Nieuwgein en volgens haar speelt motivatie een grote rol in de oplossing.
Een belangrijk criterium voor overgewicht in Nederland is de Body Mass Index (BMI), die internationaal wordt gebruikt als maatstaf voor het berekenen van gezond gewicht in verhouding tot lengte. Een BMI van 25 of hoger duidt op overgewicht, terwijl een BMI hoger dan 30 als obesitas wordt beschouwd. Naast de BMI moet ook rekening worden gehouden met factoren, zoals buikvet en individuele uitzonderingen. Bij twijfel is het raadzaam een persoonlijk gesprek aan te gaan met een huisarts of diëtist om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van overgewicht.
Plannen van de gemeente
De helft van de volwassene uit Nieuwegein heeft overgewicht. Deze cijfers zijn voor de gemeente een signaal om de bewoners van Nieuwegein te ondersteunen. Dit zullen ze doen door middel van het opgesteld omgevingsprogramma Gezondheid 2024 – 2026. Ze willen met dit plan niet alleen de leefstijl aanpakken, maar ook willen ze de leefomgeving aantrekkelijk maken om meer te beweging te stimuleren. ‘Beiden zijn van invloed op onze gezondheid: hoe kunnen we een gezonde leefstijl bevorderen, maar ook: hoe zorgen we voor een omgeving die uitnodigt om te bewegen, of hoe kunnen we inzetten op betere luchtkwaliteit. Ons doel als gemeente is dat in 2026 het percentage inwoners met overgewicht tenminste met 4% gedaald vergeleken met 2020, waarbij we in 2040 streven naar maximaal 38% van de volwassenen, conform nationaal preventieakkoord.’ Het behouden van en bevorderen van een gezond gewicht hoort ook sporten en bewegen. Dit willen ze realiseren door verbindingen te creëren tussen organisatie die sport- en beweegaanbod bieden en zoveel mogelijk mensen die hier belang bij hebben, zoals SportIDnieuwegein, die gratis sportactiviteiten aanbiedt en per regio een coach heeft die je kan helpen bij het zoeken van de juist activiteiten.
De wijk Batau
Uit verder onderzoek van het RIVM naar overgewicht blijkt dat de wijk Batau speciale aandacht vereist vanwege het (ernstige) overgewichtsprobleem. Tijdens de eerste meeting scoorde ze 53 procent en bij de tweede in 2022, 64 procent wat aanzienlijk boven Nederlands gemiddelde ligt. De gemeente heeft daarom besloten om extra nadruk te leggen op deze wijk door middel van het Project Maximaal Gezond in de wijk Batau en Galecop. Hiermee wil de gemeente de verbinding tussen zorg en welzijn versterken en de veerkracht van de inwoners te vergroten door sociale verbindingen te stimuleren. Bovendien is de leefbaarheid en veiligheid in het oostelijke deel van Batau, in vergelijking met andere delen van Nieuwegein, minder goed beoordeeld door de bewoners. Hier willen ze ook aan werken, zodat de omgeving ook aantrekkelijk is om te bewegen en gezonder is om in te leven.
Oorzaken
Volgens diëtist Inge Niemantsverdriet, werkzaam in Nieuwegein, zijn er meerder factoren die bijdragen aan overgewicht. “Voedingskeuzes, beweging, stress, financiële situatie, leeftijd, en andere factoren kunnen allemaal een rol spelen,” zegt ze. Onze leefstijl is aanzienlijk veranderd in de afgelopen 30 jaar. Op elke hoek is een fastfoodketen te vinden en in de supermarkt zijn prijzen vaak onevenwichtig. “Voor gezonde producten betaal je een hoge prijs, terwijl ongezonde voeding vaak goedkoop verkrijgbaar is. Mensen met financiële moeilijkheden kiezen daarom vaak voor ongezonde opties,” merkt Niemantsverdriet op. Vooral jongvolwassenen van 18 jaar en ouder staan voor de uitdaging om de juiste voedingskeuzes te maken. “Vroeger at je gewoon wat je ouders klaarmaakten, maar nu moet je zelf die keuzes maken. Daarom is motivatie de sleutel om overgewicht tegen te gaan,” voegt ze toe. Een gezond voedingspatroon, gecombineerd met voldoende lichaamsbeweging, is daarom van cruciaal belang.
Beweegmaatregelen
In Nederland hebben we een beweegmaatregelen. In Nederland voldoet 46% van de volwassen 18t/m 64 jaar en 38% van de ouderen 65 jaar en ouder aan de beweegmaatregelen. Die maatregelen zijn als volgt voor volwassen en ouderen: ‘Bewegen is goed, meer bewegen is beter. Minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheid oordeel. Minsten 2 keer per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefening. Het grootste probleem is te veel stilzitten. In Nieuwegein is het percentage van volwassen 18 of ouder die zich houden aan die maatregelen 43,3% volgens cijfer van het omgevingsprogramma Gezondheid van de gemeente.
Voldoende lichaamsbeweging is van cruciaal belang voor optimaal gezondheid. ‘Mensen die regelmatig bewegen en gezond eten verminderen het risico op chronische ziektes zoals hart-vaat ziekten, diabetes en overgewicht volgens Niemantsverdriet. Bovendien is het goed voor de ontwikkeling van de hersenen en de mentale gezondheid. Het helpt bij het reguleren van stress een van de grootste veroorzakers van overgewicht.
Om van Nieuwegein een gezonder en gelukkigere omgeving te maken, is meer nodig dan alleen maar gezondenvoedingspatronen en beweegadviezen. De gemeente kan helpen waar dat mogelijk is, maar ook zijn zij afhankelijk van de motivatie van de inwoners zelf. Motivatie is de sleutel tot succes!
- Er zit klein verschil in de twee data set percentage over de gemeente overgewicht aantal. De reden hiervoor is onbekend.
