Op 14 februari waren de Indonesische verkiezingen met als belangrijkste agendapunt; een nieuwe president kiezen. De Indonesische verkiezingen zijn; een van de grootste democratische verkiezingen ter wereld, maar veel analisten vrezen ervoor dat dit de laatste democratische verkiezing zal zijn.
Indonesië deskundige en specialist in mensenrechten en Soeharto familie Saskia Wieringa vreest met de andere specialisten mee en hoopt dat de peilingen geen gelijk krijgen. Tijdens de verkiezingscampagne heeft Prawobo Subianto in bijna alle peilingen en exitpolls een overduidelijke meerderheid. Prabowo is elitaire oud-legerleider en heeft sterke banden met de huidige legertop en werd gedurende campagne gesteund door oud-militairen en zakenmannen die rijk zijn geworden in het Soeharto tijdperk. “Het tijdperk Prawobo zal net als die van Soeharto een tijdperk zijn voor in de geschiedenisboeken, en helaas niet op de goede manier,” vreest de specialist.
Soeharto was de president van 1968 tot 1998 en hierbij de langst zittende president uit de geschiedenis. De oud-generaal greep in 1966 de macht na een militaire uitvoering. De autocraat verloor de macht in 1998, waarna Soeharto na een volksopstand werd afgezet. Hierdoor ontstond er een regimeverandering, maar een regimeverandering is nog geen systeemverandering, dat stelden Adam Tyson en Nawawi in 2022 met hun onderzoek-artikel (Dictators Never Die). In het onderzoek leggen de schrijvers uit hoe de Soeharto organisatie, geleid door zijn kinderen, hen naar voren heeft bewogen na de afzetting. Dit hebben zij gedaan door het verspreiden van desinformatie op sociale media en via het onderwijs de publieke opinie naar hun hand proberen te zetten.
“Dat er veel overeenkomsten ontstaan en verbanden worden gelegd tussen Prawobo en Soeharto is niet heel gek. Prawobo was voor de verkiezingen getrouwd met de dochter van Soeharto en de beleidsplannen van de twee komen op verschillende punten overeen. Soeharto heerste in een regeringsvorm waarbij de macht door één persoon werd uitgevoerd. Dat zal Prawobo hoogstwaarschijnlijk niet lukken vanwege de grondwet, maar hij zal er alles aan doen om de mensenrechten en democratie in het land te laten verdwijnen en schaden,” laat deskundige Wieringa weten.
In onze radio-uitzending praten wij met voormalig correspondent Michel Maas; over de verkiezingen en wat voor gevolgen de eventuele aanstelling van Prawobo heeft, luister hier.
Amnesty Internationaal laat weten dat de autoriteiten veelvoudig buitensporig geweld gebruikt om protesten te verbreken, discriminatie van minderheden, beperking van het recht vrije meningsuiting, straffeloosheid van mensenrechtenschending in het verleden en onnodig en buitenproportioneel geweld door politieagenten en militairen hebben toegepast in Indonesië. “Kijkend naar de geschiedenis van het land en voornamelijk in het tijdperk van Soeharto werden de mensenrechtenschendingen meerdere keren geschonden. Zowel Soeharto als Prawobo worden verdacht van vreselijke gebeurtenissen, maar door de corruptie zal daar niks aan worden gedaan. Zo wijzen alle feiten ernaar dat Prawobo grote belangen had in de verdwijning, martelingen en moorden die zijn gepleegd op studentenopstanden bij de val van Soeharto in 1998. Maar ook wordt hij verdacht van oorlogsmisdaden in Oost-Timor, toen hij in 1980 kapitein was van de beruchte militaire elite-eenheid Kopassandha. En dat alles wordt onder gestroomd door allerlei verschillende manieren; bijvoorbeeld zijn sociale mediacampagne die het heel goed doet onder de bevolking.”
Ondanks dat is een grote groep van de bevolking niet bezig is met de mensenrechten die geschonden worden door Prawobo. De bevolking focust zich meer op de belangrijke economische zaken, infrastructuur en dat er voldoende voedingswaren tot beschikking is. De verhalen die rondgaan over de eventuele toekomstige president Prawobo noemt een groot groep jongeren nepnieuws of nooit van te hebben gehoord, zo zegt Daniel Danuarta geïnterviewd door De Trouw nooit gehoord te hebben van het verhaal over het martelen van studenten activisten.
Zij willen er niks van af weten of durven er niks over te zeggen door de intimidatie die de grote leiders op de bevolking uitoefent met zware straffen rondom smaad. Ook bronnen van De Trouw en De Volkskrant noemen dit nepnieuws of zeggen niks te weten over die mensenrechtenschendingen. Tientallen politieke activisten zijn nog altijd veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. Het gaat hier over bevolkingsgroepen die door middel van demonstraties of andere vreedzame middelen voor meer autonomie in het land strijden.
Tijdens de campagne hebben alle drie de presidentskandidaten een vragenlijst gekregen van Human Rigths Watch. Hierin hebben zij de belangrijkste mensenrechtenkwesties opgesteld, maar echter hebben twee van de drie kandidaten het ingevuld. Prawobo heeft geweigerd om mee te werken. Op 1 december 2023 heeft de organisatie de lijst verstuurd, maar een antwoord bleef uit. De vragenlijst was gericht op vrouwenrechten, kinderrechten, rechten van LGBT, arbeidsrechten, mediarechten en vrijheid van meningsuiting. “Dit is een van de vele aanwijzingen die ernaar wijst dat Prawobo niet veel geeft om de rechten van alle burgers. Het is zorgelijk dat hij ook aangeeft dat mensenrechten niet bovenaan staat op zijn lijst van belangrijke punten,” laat Wieringa weten. De andere kandidaten Ganjar Pranowo en Anies Baswedan laten in de antwoorden duidelijk weten dat rechten van de mensen in Indonesië niet transparant zijn en pleiten in hun campagne voor het herschrijven van strafrechten of burgerrechten.
“De situatie van nu is heel zorgelijk. Er zou in Indonesië vanuit zichzelf een helingproces moeten plaatsvinden, maar dat kunnen wij met Prawobo aan de macht vergeten. Voornamelijk voor de activisten en hoogopgeleide jongeren slaat de angst toe. Op het laatste moment kort voor de verkiezingen is er een campagne op gang gekomen om alles eraan te doen om de kiezers te overtuigen om niet op Prawobo te stemmen. Maar ik vrees dat de mensenrechtenactivisten daar te laat mee aan zijn begonnen,” aldus Saskia Wieringa voorzitter van het Volkstribunaal Indonesië.
Over de eventuele gevolgen voor de burgerrechten als Prawobo president wordt wil Saskia Wieringa geen uitspraak doen; “beloftes van politici in Indonesië moet je nooit vertrouwen. Wat hij allemaal zegt en belooft dat kan om het moment veranderen.” Het is dus allemaal nog onduidelijk welke conclusie de Indonesische burgers kunnen trekken omtrent hun eigen rechten. “Wat wij wel weten is dat hij uit de militaire clan voorkomt en dat hij daardoor nooit de mensenrechtenschendingen die de militaire groep door de jaren heeft geschonden, zal gaan vervolgen. Met name door het nieuwe wetboek van strafrecht wat aangenomen is in 2022, waarin staat dat belediging van de president strafbaar is. Hierdoor zal hij alles als een belediging opvatten en zullen veel onschuldige mensen in de gevangenis terecht komen. Voor de mensenrechten-community is dit een hele slechte zaak,” verteld Wieringa met spanning in haar stem.
