Hoewel het misschien een tijdje geleden is dat je erover hebt gehoord, vindt er nog steeds grootschalige onderdrukking plaats van de Oeigoerse gemeenschap in China. Ze worden vastgehouden in heropvoedingskampen, werkkampen en gevangenissen zonder enige vorm van proces.
Oeigoeren zijn een etnische minderheidsgroep in China. Xinjiang, een autonome regio in het noordwesten van China, is de voornaamste woonplaats van Oeigoeren. Naar schatting wonen er daar rond de 12 miljoen. Ze spreken een taal die verwant is aan het Turks en ze zijn overwegend Islamitisch. Het gebied kent een onrustige geschiedenis met periodes van onafhankelijkheid, waarin het gebied soms los stond van de centrale Chinese regering.
In 1949 werd de volksrepubliek China opgericht. Xinjiang kwam toen onder strengere controle van de Chinese autoriteiten, wat leidde tot flinke spanningen tussen de Oeigoeren en de centrale regering. Door de onderdrukking radicaliseerden een deel van de Oeigoeren en pleitten sommigen voor een eigen staat. In 2009 kwam dit tot een kookpunt met confrontaties in de hoofdstad Ürumqi tot gevolg. Voor de regerende Communistische partij was dit reden genoeg om hun greep op de bevolking te herstellen en een zogenoemde surveillancestaat in te stellen. De bevolking wordt op allerlei manieren in de gaten gehouden. Sinds 2017 worden Oeigoeren door de Chinese autoriteiten opgesloten in heropvoedingskampen en gevangenissen. Deze zouden ervoor moeten zorgen dat de Oeigoeren afstappen van hun islamitische denkwijze. China bestempelt de heropvoedingskampen als ‘leerfaciliteiten die zijn opgericht in overeenstemming met de wet en bedoeld zijn voor deradicalisering’ in dit Chinese rapport uit 2022.
Het Australian Strategic Policy Institute heeft satellietbeelden gebruikt om de omvang van de detentiepraktijken in Xinjiang te onderzoeken. Uit hun analyse bleek dat tijdens piekmomenten in 2020 maar liefst 384 detentiecentra actief waren. Deze term omvat zowel heropvoedingscentra als gevangenissen. Gelekte Chinese overheidsdocumenten, zoals de China Cables uit 2017, bieden een inzicht in de organisatie van de detentie van Oeigoeren. Bovendien schetsen getuigenissen van 55 voormalige gedetineerden, gepresenteerd in een rapport van Amnesty International, een beeld van de behandeling van Oeigoeren in deze kampen. Zij beschrijven schrijnende situaties als marteling en andere vormen van mishandeling.
In de eerste afleveringen van Ongehoorde Groepen de Podcast gaan we in gesprek met Alerk Ablikim. Hij is Oeigoer en geboren in Ürumqi. In 2007 vluchtte met zijn moeder naar Nederland voor de onderdrukking van de Oeigoeren. Hij spreekt zich geregeld kritisch uit over de situatie in zijn land van herkomst.
