Vanaf eind 2016 werd Nederland getroffen door de vogelgriep. Veel dode wilde vogels werden gevonden en verschillende pluimveebedrijven raakten besmet. Uit onderzoek van Wageningen Bioveterinary Research bleek dat het virus werd meegenomen door trekvogels vanuit Rusland. Caroline van der Plas claimde dat de vogelgriep door middel van waterrijke gebieden worden verspreid, maar is dit wel echt zo?

Aanleiding
“We zien dat de vogelgriep in waterrijke gebieden wordt verspreid door wilde vogels”, zei Caroline van der Plas, Tweede Kamerlid, tijdens de vergadering op 3 oktober. Het vraagstuk ging echter over dat er nog steeds geen vaccin is voor het blauwtongvirus. Van der Plas maakte hiermee een vergelijking naar de verspreiding van de vogelgriep door waterrijke gebieden, en stelt dat deze watergebieden dus ook een bijdrage hebben geleverd aan de blauwtongepidemie.

De vogelgriep
Maar wat is de vogelgriep eigenlijk? De vogelgriep, oftewel aviaire influenza, is een besmettelijke ziekte onder pluimvee, zoals kippen en wilde vogels. Wilde vogels die van oktober tot april naar Nederland trekken om te overwinteren, brengen het virus mee landinwaarts. Het virus bestaat uit een milde en een ziekmakende variant. Bij de milde variant, Laag Pathogene Aviaire Influenza (LPAI), vertonen besmette dieren slechts lichte ziekteverschijnselen. Het LPAI-virus heeft meerdere types. Type H5 of H6 (de H staat voor eiwitten van het virus, deze bestaan uit verschillende vormen) kan zich muteren tot de ziekmakende variant: Hoog Pathogene Aviaire Influenza (HPAI). Als het pluimvee met deze variant besmet is, zijn de symptomen ernstiger en kan het sterftepercentage oplopen tot 100%

Klopt het?
Nederland is erg waterrijk, waardoor het aantrekkelijk is voor trek- en watervogels om hier te komen overwinteren. De besmette vogels die hier komen overwinteren brengen het virus via direct of indirect contact over op andere vogels en of pluimvee. Zeker boeren met pluimvee vlak naast een waterrijk gebied, hebben hier last van. Het risico van het virus op pluimvee dat losloopt is dus veel groter dan pluimvee dat niet losloopt. Volgens Bart-Jan Oplaat, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouderij, kunnen dieren op een boerderij gevaccineerd worden tegen het virus, maar wilde vogels niet. “Het blijft dus een onvoorspelbare bedreiging.”

Maar het komt niet alleen door waterrijke gebieden dat de vogelgriep verspreid wordt onder de vogels en het pluimvee. “Het kan ook verspreid worden als de wilde vogels stranden op naastgelegen graslanden. Dus niet specifiek alleen door waterrijke gebieden”, aldus Oplaat.

 Conclusie
De verspreiding van de vogelgriep door wilde vogels wordt wel degelijk verergerd door waterrijke gebieden, maar het is niet de enige manier. Het virus kan zich namelijk ook verspreiden op de naastgelegen graslanden. Maar dat betekent niet dat de verspreiding overal even strek is. Volgens Oplaat is de verspreiding van het virus bij een kleine plas ergens midden in een bos vele malen kleiner: “dit komt doordat het minder aantrekkelijk is voor de trekvogels.” Dus, zolang de graslanden naast een waterrijk gebied liggen, veroorzaakt dit ook een verspreiding van het virus. Anders wordt het virus verspreid via waterrijke gebieden.