In de wereld van voedselbereiding en keukenhygiëne heeft de kwestie van microplastic de laatste jaren meer aandacht gekregen. Er gaat een opvallende bewering rond op TikTok van het account @olivecareo sinds afgelopen vrijdag, 20 oktober. Hier wordt beweerd dat we jaarlijks 50 gram microplastic binnenkrijgen door het gebruik van plastic snijplanken. Deze bewering roept vragen op over de veiligheid van onze voedselbereiding en de impact ervan op onze gezondheid.

Wat is microplastic precies en hoe schadelijk is het?
Microplastics zijn minuscule plastic deeltjes. Ze bevinden zich in de lucht die we inademen, het water dat we drinken en het voedsel dat we eten. Een onderzoeksteam onder leiding van ecotoxicoloog Heather Leslie en analytisch chemicus Marja Lamoree, heeft voor het eerst aangetoond dat er plastic deeltjes uit de leefomgeving in de bloedsomloop terecht komen. In maart 2022 troffen de onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam bij driekwart van hun proefpersonen microplastics aan in het bloed. Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Ad Ragas, is gespecialiseerd in de gevolgen van chemische stoffen op ecosystemen en de mens. Hij geeft aan niet erg verrast te zijn door de resultaten. ‘We zagen eerder al microplastics in de menselijke maag en lever. De enige route tussen deze organen is via het bloed’, vertelt Ragas in Vox, het onafhankelijke magazine van de Radbound Universiteit.
Omdat de onderzoeken naar microplastic nog in de kinderschoenen staan is er nog veel onbekend. Sieger Henke is projectmanager microplastic bij de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek. “Over de schade van het binnenkrijgen van microplastic kan niemand nog iets duidelijks zeggen, we weten niet hoe schadelijk het is. Daar wordt op dit moment nog volop onderzoek naar gedaan, dat is onderzoek dat vele jaren duurt”, vertelt Henke.

Onderzoek naar plastic snijplanken
In juni 2023 zagen Amerikaanse onderzoekers dat het snijden van eten op plastic en houten snijplanken jaarlijks zorgt voor tientallen miljoenen microdeeltjes. Bij plastic snijplanken worden dit deeltjes microplastics. ‘We zouden houten snijplanken moeten gebruiken,’ zegt Himani Yadav, onderzoeker aan de North Dakota State University.
Acht [1]Amerikaanse wetenschappers onderzochten de impact van verschillende hakstijlen en plaatmaterialen op microplastics die vrijkomen tijdens het snijden. Naarmate het hakken vorderde, werden de effecten van de hakmethoden duidelijk. De massa en het aantal microplastics dat vrijkwam uit snijplanken van polypropyleen waren respectievelijk 5-60% en 14-71% groter dan die van polyethyleen. Het hakken op polyethyleenplaten zorgde voor een grotere uitstoot van microplastics bij groente (wortels) dan bij het hakken zonder wortelen. Op basis van die aannames schatten de onderzoekers een jaarlijkse blootstelling per persoon van 7,4-50,7 gram microplastics op een polyethyleen snijplank en 49,5 gram microplastics op een polypropyleen snijplank. Daarnaast wordt er geschat dat een persoon jaarlijks kan worden blootgesteld aan 14,5 tot 71,9 miljoen polyethyleen microplastics, vergeleken met 79,4 miljoen polypropyleen microplastics van snijplanken. Henke legt het volgende uit: “In deze studie wordt per “snijsessie” een hoeveelheid microplastic bepaald, en dit wordt vervolgens omgezet in een hoeveelheid per jaar. In het hoogste scenario schatte ze dus ongeveer 50 gram per jaar.”

Conclusie
De bewering dat we jaarlijks 50 gram microplastic binnenkrijgen door het gebruik van plastic snijplanken is deels juist, maar vereist wel enige nuance. Het onderzoek door de Vrije Universiteit van Amsterdam heeft aangetoond dat microplastics aanwezig zijn in het menselijk lichaam, en er is bewijs van het Amerikaanse wetenschappelijke onderzoek dat er tijdens het snijden van voedsel op zowel plastic als houten snijplanken microplastics vrijkomen. Maar, het exacte bedrag van 50 gram lijkt een overschatting te zijn en moet daarom met voorzichtigheid worden behandeld. Er zijn verschillende factoren om rekening mee te houden, zoals het type materiaal van de snijplank en het soort voedsel dat wordt gesneden. Dit heeft allemaal invloed op de hoeveelheid microplastic die vrijkomt. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met andere bronnen van microplastic inname in onze voeding en omgeving. Hierom is de bewering deels juist omdat er inderdaad microplastics vrijkomen bij het snijden op plastic snijplanken, maar het specifieke aantal van 50 gram lijkt niet nauwkeurig te zijn. Omdat de geschatte 50 gram namelijk het hoogste scenario zou zijn.

[1] Himani Yadav , Md Rakib Hasan Khan, Mohiuddin Quadir, Kelly A Rusch, Partho Pritom Mondal, Megan Orr, Elvis Genbo Xu, Syeed Md Iskander