Lijsttrekker Laurens Dassen van de partij Volt zat afgelopen donderdag aan tafel bij Khalid & Sophie, samen met lijsttrekker Stephan van Baarle van de partij DENK. In het partijprogramma van Volt staat dat de partij wil stoppen met het financieren van religieus onderwijs. Nadat hierover een vraag werd gesteld aan Dassen zei hij: “Onderwijs moet een ontmoetingsplek zijn voor alle achtergronden en alle religies. Ik wil juist zorgen dat iedereen op school samen kan komen en een van de punten die ik zie is dat we toch steeds meer in onze eigen bubbel zitten, ook in deze samenleving”. Toen er vervolgens werd gevraagd waaruit dit bleek, kon meneer Dassen hier geen antwoord op geven.

In deze factcheck check ik of het klopt dat religieus onderwijs ervoor zorgt dat meer mensen in een eigen bubbel gaan zitten.

Fact: Het samenkomen van verschillende achtergronden en religies in het onderwijs zorgt voor meer begrip voor mensen met een andere achtergrond of religie.

Wat is een ‘bubbel’ eigenlijk precies? De afgelopen jaren hebben we de woorden ‘sociale kringen’ en ‘het milieu waarin we leven’ ingeruild voor ‘bubbel’. Dit beaamt Ton de Boon, hoofdredacteur van de Dikke van Dale. Je kan er dus vanuit gaan dat dit wordt bedoeld met het woord bubbel. Als iemand dan in een eenzijdige bubbel zit wordt er dus bedoeld dat mensen met hetzelfde soort mensen en hun gedachtegoed omgaan.

In Nederland geld de wet ‘vrijheid van onderwijs’. Dit houdt in dat het geven van onderwijs vrij is, als er toezicht van de overheid is, waarbij wordt gecheckt of het onderwijs zich aan de bij de wet aangewezen vormen van onderwijs houdt. Er mag dus religieus leggegeven worden en dat gebeurt ook. Maar gaan mensen nou meer in hun eigen bubbel zitten als ze naar een religieuze school gaan?

Mensen die in een eenzijdige sociale kring zijn opgegroeid hebben soms moeite met andere sociale groepen te begrijpen. Antropoloog Nine de Jonge legt dat uit: “Als jij in een bubbel opgegroeid bent en nooit in contact bent geweest met mensen die niet op jou lijken, dan kun je op papier wel over die mensen leren, maar in de praktijk heb je dan geen idee hoe je met andere mensen moet omgaan. Binnen antropologie heet dit ‘othering’ wij vs zij. Dat je van mensen die ver van je af staan vreemden maakt, dat is kwalijk. Je moet ervoor zorgen dat iedereen binnen de ‘wij’ kan vallen. Dat je ziet dat we helemaal niet veel van elkaar verschillen.”

Verder legt De Jonge uit dat met elkaar in gesprek gaan de oplossing is van verdeeldheid tussen verschillende groepen. De Jonge: “De oplossing is praten met anderen en de andere perspectieven leren kennen. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb een mening over Marokkanen, maar mijn Marokkaanse buurvrouw is heel aardig’. Op het moment dat mensen bevriend worden met groepen waar ze een mening over hebben, verkleint de polarisatie over het algemeen. Verder is het zo dat mensen van op school goed leren samenwerken, leren meer verantwoordelijkheid te nemen.” Deze theorie over leren samenwerken en dat jongeren moeten leren omgaan met een diverse samenleving wordt ondersteund door dit onderzoek uit 2020.

Conclusie:

Of mensen echt meer in een eigen bubbel zitten als ze naar een religieuze school gaan, is moeilijk te checken, omdat jongeren ook met de diverse samenleving in aanraking kunnen komen buiten school. Wel is het zo dat het volgen van religieus onderwijs het ‘uit de eigen bubbel komen’ niet bevorderd. Om meer uit een eigen bubbel te komen zou het dus beter werken als jongeren op school zouden zitten met jongeren van diverse achtergronden en religies.