Bij de bekendmaking van de defensiebegroting op 6 februari 2024, sprak Gijs Tuinman, een politicus van de BBB en ook een luitenant-kolonel bij de Koninklijke Landmacht die is onderscheiden met de Militaire Willems-Orde en de Bronzen Leeuw. Tijdens zijn toespraak over de nationale veiligheid en de Nederlandse militaire betrokkenheid in Oekraïne, beweerde hij dat 46 procent van de bevolking bereid is om voor ons vaderland te vechten. Echter, uit recentere onderzoeken blijkt dat in werkelijkheid slechts tussen de 16 en 28,4 procent van de Nederlanders aangeeft bereid te zijn voor hun vaderland te vechten.

Tuinman heeft verteld dat hij zijn claim vindbaar is via het World Values Survey (WVS), dit is een wereldwijd onderzoeksproject waarbij het geloofs- en waardepatronen van mensen wordt onderzocht. Dit onderzoek loopt al sinds de jaren tachtig en er worden regelmatig duizenden mensen wereldwijd ondervraagd over hun waarden, normen en overtuigingen. De bereidheid om te vechten voor je vaderland komt ook aan bod. Volgens de resultaten uit 2020, die echter niet op de WVS-website te vinden zijn, zou 46,7 procent van de Nederlanders bereid zijn om te vechten.

Aangezien dat deze cijfers niet meer zichtbaar zijn via het WVS is er ook gekeken naar een ander onderzoek waar Tuinman naar heeft gekeken. Een onderzoek naar de weerbaarheid van de Scandinavische samenleving, gepubliceerd in november, dat een kort overzicht bood van de vechtbereidheid in verschillende landen, waaronder Nederland. Uit dit onderzoek kwam het getal 46,7 procent, echter is het belangrijk om op te merken dat deze gegevens uit 2020 dateren.

Recenter onderzoek

Twee jaar later heeft het World Values Survey (WVS) hetzelfde onderzoek nog een keer uitgevoerd. Opvallend hier is dat een nieuw percentage van 28,4 procent is vastgesteld, een aanzienlijke daling ten opzichte van het onderzoek uit 2020.

In hetzelfde jaar heeft Motivaction in samenwerking met de EO voor het programma ‘Dit is de Kwestie’ een onderzoek uitgevoerd naar aanleiding van de huidige oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Ze richtte zich op hoe groot de vecht- en sneuvelbereidheid is in Nederland. Uit dit onderzoek bleek dat slechts 16 procent van de Nederlanders nu bereid is om wapens op te pakken om voor Nederland te vechten of verdedigen. Dit betekent dat ruim twee derde van de Nederlanders niet bereid is om te vechten voor het vaderland als Nederland betrokken raakt in een militair conflict.

Hoogleraar Oost-Europese studies aan de Universiteit van Amsterdam, Michael Kemper, verduidelijkt de verwarring rondom deze cijfers. “Het hangt af van hoe de vraag is geformuleerd. Als de situatie is: ‘als de Russen nu zouden komen, ben je dan bereid om te vechten?’ is dat een andere vraag dan ‘zou je bereid zijn om de verplichtingen van de NAVO na te komen?’ Een andere belangrijke factor is de leeftijd van de respondent. Je zou kunnen voorspellen dat de oudere generatie nog actieve herinneringen heeft aan oorlog en daarom goed beseft hoe verschrikkelijk het is en hoe belangrijk het is om Nederland te verdedigen. Ook speelt de locatie een rol; als je het in de Achterhoek vraagt, krijg je misschien een ander antwoord dan wanneer je het vraagt in Amsterdam-West, waar mensen mogelijk een andere kijk hebben op hun relatie met Nederland.”

Conclusie

De uitspraak van Gijs Tuinman van de BoerBurgerBeweging tijdens de bekendmaking van de defensiebegroting in de Tweede Kamer, waarin hij stelt dat 46 procent van de Nederlanders bereid is om voor hun vaderland te vechten onjuist is. Deze claim, die zijn oorsprong vindt in het World Values Survey van 2020, wordt weerlegd door recentere onderzoeken. Zowel het WVS-onderzoek van 2022 als het onderzoek van Motivaction laten lagere percentages zien, namelijk 28,8 en 16 procent.