In een recent artikel van het tijdschrift &C stond de bewering dat 1 op de 5 moeders last heeft van een moederlijke burn-out. Deze conclusie is gebaseerd op data uit een Frans onderzoek vanuit een wetenschappelijk tijdschrift. Dit onderzoek komt uit 2017, maar een recenter onderzoek naar ouderlijke burn-out kwam met hele andere cijfers.
Het Franse onderzoek komt uit de Journal of Reproductive and Infant Psychology. Dit is een tijdschrift met wetenschappelijke artikelen van diverse onderzoekers. In het onderzoek naar moederlijke burn-out werden 236 Franse moeders door middel van enquête bevraagd over hun mentale staat tijdens het opvoeden van hun kind.
Maar wat is een moederlijke burn-out? Een burn-out met ouderschap als aanleiding wordt een ”ouderlijke burn-out’’ genoemd. In het Franse artikel is er echter gekozen om de focus te leggen op moeders. Hoogleraar psychologie Wim Beyers definieert ouderlijke burn-out zo: ‘’Ouderlijke burnout ontstaat als de stress die gepaard gaat met het ouderschap zo intens wordt, dat die stress niet meer gemilderd wordt door de leuke momenten van het ouderschap. Dat leidt dan tot intense uitputting bij ouders, emotioneel afstand nemen van je kind, en verliezen van het plezier en het gevoel van een goede ouder te zijn. Dit zijn de kernelementen van ouderlijke burnout.’’
Dit onderzoek werd afgenomen via The Burnout Measure. Dit is een populaire methode uit de psychologie om een burn-out te bepalen. De meting bevat verschillende symptomen van burn-outs waarbij respondenten kunnen aangeven hoe vaak zij hiermee in aanraking komen. Orthopedagoog Marienne Oude Nijhuis geeft echter aan dat deze meting niet helemaal toepasselijk is op ouderlijke burn-out: ‘’Er zijn zoveel elementen die meespelen bij ouderlijke burn-out die hier niet worden meegenomen. Wat bijvoorbeeld niet wordt meegenomen is de relatie met geld. Als ouders zich zorgen maken over geld kan dit zorgen dat de emotionele gezondheid enorm daalt.’’
Aan het einde van dit onderzoek hadden 263 Franse moeders meegedaan aan de meting. Uit deze responses werd geconcludeerd dat twintig procent van moeders last krijgt van moederlijke burn-out. In 2021 werd echter een nieuw onderzoek naar ouderlijke burn-out gedaan. In tegenstelling tot het Franse onderzoek, werd er hier geen onderscheid gemaakt tussen moederlijke burn-out en ouderlijke burn-out. Ook was dit een internationaal onderzoek waarin ouders uit 42 verschillende landen betrokken werden. Dit onderzoek trok een hele andere conclusie omtrent de burn-out in Frankrijk. Hieruit bleek namelijk dat slechts 5.5% van Franse ouders met ouderlijke burn-out kampen. Zelfs zonder de genderspecificatie van het eerste onderzoek komt deze data niet overeen. Wim Beyers deed vanuit Universiteit Gent mee aan dit onderzoek. Hij geeft aan hoe het kan komen dat de resultaten van de twee onderzoeken zo uiteenlopen: ‘’We kwamen eropuit dat 5.5% van ouders kampte met burn-out. Opgesplitst naar gender van de ouders, kwam ouderlijke burnout voor bij 2% van de vaders en 6.3% van de moeders. In dit Franse deel van de studie namen 1357 ouders deel. Wat in het Nederlandse tijdschrift staat lijkt dus zwaar overdreven. Het Franse artikel waar ze dit op baseren had maar 263 respondenten, natuurlijk krijg je dan hogere prevalenties. Het Franse onderzoek is dus niet echt representatief.’’
Dr. Beyers twijfelt dus aan de uitspraak van &C. Orthopedagoog Oude Nijhuis geeft hier echter een ander perspectief op. Zij geeft aan dat er nog maar weinig zicht op ouderlijke burn-out is, waardoor er niet veel bekend is over het werkelijke aantal moeders dat hiermee kampt: ‘’Ik denk wel dat het richting de twintig procent is. In genoemde onderzoeken wordt niet specifiek rekening gehouden met kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Bijvoorbeeld kinderen die vaak in het ziekenhuis liggen of ouders die een kind verliezen. Ouders die in dit soort situaties zitten, hebben vaak ook met ernstige vermoeidheid, verlies en stress te maken. Ik denk dat we ons vergissen in de grootte van de groep ouders met ernstige stress, vermoeidheid en uitputting. Laten we hen meer support geven.”
Conclusie
De claim van &C, waarin ze stellen dat 1 op de 5 vrouwen last heeft van moederlijke burn-out, is onjuist. De uitspraak is gebaseerd op een onderzoek met wankele methodes die niet tot een betrouwbare conclusie leiden. Ook is deze data door een later onderzoek weerlegt. Wel komt deze conclusie met een aantekening. Het aantal informatie over ouderlijke burn-out is namelijk gelimiteerd. Ook worden thuissituaties met hogere ondersteuningsbenodigdheden vaak niet genoeg meegenomen in onderzoek.
