Een week geleden verkondigde gas- en oliegigant Shell dat ze meerdere beleidspunten omtrent verduurzaming laten varen. Dit leidde tot verontwaardiging bij vele mensen aangezien Shell één van de meest vervuilende bedrijven in de wereld is. Shell verdedigde zich op deze kritiek met het argument dat Shell veel financiële middelen investeert in nieuwe ontwikkelingen op het gebied van verduurzaming. Één van deze ontwikkelingen is de CCS – methode (Carbon, Capture and Storage). Zoals de naam al doet vermoeden gaat het om het opvangen en ondergronds opslaan van CO2-uitstoot. Op de site van Shell staat de claim: “Nederland is uitermate geschikt voor de opslag van CO2. Het land heeft veel lege gasvelden onder de Noordzee waarin de CO2 veilig kan worden opgeslagen.”
Maar kan Shell dit wel claimen? In realiteit is de effectiviteit en de risico’s van de CCS-methode nog niet geheel duidelijk en er wordt hier nog veel onderzoek naar gedaan. Milieuorganisaties zoals Greenpeace maken zich veel zorgen om de risico’s omtrent het opslaan van CO2 onder de grond: “Greenpeace is geen voorstander van CCS, met name omdat CCS enorme milieurisico’s met zich meebrengt. We willen geen afvalberg onder de grond met kans op het lekken van CO2. Als CO2 onder de zeebodem (of uit een ondergrondse opslag) ontsnapt, dreigt verzuring van het (zee)water.”
De zorgen over het lekken van de CO2 is niet het enige pijnpunt van deze methode. Tijdens het opvangen van CO2 worden niet alle vervuilende stoffen opgevangen. Naar schatting wordt ongeveer 85% van de uitstoot opgevangen, dus helemaal schoon is de methode niet. De infrastructuur om de CO2 van fabriek naar locatie te loodsen is logistiek lastig en kost veel geld. Ook is het risico op CO2 lekken aanwezig tijdens het transport en zou dit funest zijn voor natuur en gezondheid. Een ander punt is dat het nog onduidelijk is hoe CO2 zich gedraagt als het op lange termijn onder hoge druk onder de grond bevindt.
Deze risico’s nemen niet weg dat CCS een potentieel effectieve manier is om de uitstoot van CO2 tegen te gaan. “In het Nederlandse Noordzeegebied is er opslagcapaciteit voor honderden megatonnen, oftewel miljoenen tonnen, in leeggeproduceerde gasvelden. We hebben dus een veelvoud voor opslag van wat we in ons land jaarlijks uitstoten”, meldt het TNO. Als er een duidelijke risico-analyse komt waaruit blijkt dat de opslag van CO2 op termijn rendabel en veilig is, kunnen we op grote schaal de uitstoot van CO2 verminderen.
Het probleem met de claim van Shell is dat die vrij subjectief is geformuleerd. De woordkeuze “uitermate geschikt” en “veilig”, laat ruimte voor speculatie. Feit is wel dat veel van de risico’s nog redelijk onbekend zijn. Dus om dan te “claimen” dat de opslag veilig zou zijn is redelijk voorbarig. Shell zou beargumenteren dat er onderzoek is gedaan naar de veiligheid en dat hieruit is geconcludeerd dat het veilig is, maar dit is vanuit de subjectieve aard van de claim te verwachten. Ook mag niet ontbreken dat olie- en gasfabrikanten veel baat hebben bij het gebruik van deze methode. Als deze methode in gebruik wordt genomen en gesubsidieerd wordt als legitieme verduurzamingsmethode, hoeven deze bedrijven geen verduurzamingsbeleid toepassen wat invloed heeft op hun productie.
