nog ruim voor zonsopgang barstte het feest in Leiden deze dinsdag los. Van ‘s morgens vroeg tot laat in de avond vieren de Leidenaren de bevrijding van de Spanjaarden in 1574. Het belang van vrijheid wordt deze dag feestelijk herdacht.

De Spaanse koning Filips II was tussen 1568 en 1648 de baas over Nederland. In die tijd was Nederland verwikkeld in een oorlog met de Spanjaarden. Toen een aantal Nederlandse steden in opstand kwamen tegen de Spaanse bezetters, stuurde koning Filips hertog van Alva naar Nederland om de rust te herstellen.

En aanvankelijk waren de Leidenaren gehoorzaam aan die Spaanse koning. Zodra hertog van Alva maatregelen in besloot te voeren die de godsdienstvrijheid zouden beperken, kwam de stad echter in opstand. In 1572 kiest de stad moedig de kant van Willem van Oranje en zijn watergeuzen (edelen die zich op zee ophielden, tegenstanders van de Spaanse koning).

Van Oranje trekt met zijn watergeuzen op dat moment ten strijde tegen de Spaanse heersers, hij wil de Spanjaarden verjagen, en van Nederland weer een zelfstandige republiek maken. In 1573 kiezen de Spanjaarden de aanval. Na grote verliezen geleden te hebben in Haarlem en Alkmaar kiezen ze hier voor een andere strategie. In een poging om de bewoners uit te hongeren besluit de Spaanse bevelhebber Valdez om de stad hermetisch af te sluiten. Deze bezetting duurt echter slechts 4 maanden, aangezien het leger daarna elders nodig is.

De Leidenaren konden kortstondig genieten van hun nieuw gewonnen vrijheid. Op 26 mei verschenen de Spanjaarden opnieuw aan de stadspoorten, ditmaal met 5000 man sterk. Leiden ging op dat moment nog gebukt onder een gebrek aan voedsel en wapens, Valdez kon de stad dus zonder al te veel weerstand opnieuw afsluiten.

Valdez slaagt er deze keer in om de bevolking van Leiden te verzwakken. Wanneer de hongersnood op zijn hoogst is, zoeken de Leidenaren met enkele postduiven contact met Willem van Oranje. Op 29 september krijgen de Leidenaren hoopvol nieuws, Willem van Oranje zou de stad met een vloot watergeuzen persoonlijk komen bevrijden. De geuzen van Oranje besloten de dijken door te steken, zodat de stad onder water kwam te staan. Tijdens de nacht van 2 op 3 oktober stort een verzwakt deel van de Leidse stadsmuren in. Bang voor het opkomende water en een mogelijke aanval vluchtten de Spanjaarden in paniek. Leiden is bevrijd! Het duurt even voor de inwoners van Leiden dit ook daadwerkelijk in de gaten hebben. Pas de volgende ochtend om 8 uur varen de geuzen de stad binnen. Met haring en wit brood voeden ze de hongerige bevolking. Het ontzet is een feit.