Claim: Sigrid Kaag financierde de PFLP met Nederlands belastinggeld

Oordeel: Onjuist

Zondag twitterde PVV-leider Geert Wilders dat “Sigrid Kaag de PFLP financierde met Nederlands belastinggeld”. Deze claim is echter onjuist en mist veel context. Niet het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina maar de Palestijnse ngo UAWC ontving subsidie van de Nederlandse overheid. Deze organisatie onderhoudt geen financiële banden met de PFLP. Wel bleken er werknemers van het UAWC bij de terroristische organisatie actief te zijn, zonder dat UAWC of de Nederlandse overheid hier weet van had. 

Achtergrond

Nadat een meisje van 17 in 2019 overleed bij een aanslag van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina op de Westelijke Jordaanoever, bleek dat de verdachten werkzaam waren voor de Union of Agricultural Work Committees, een Palestijnse ngo. Tussen 2019 en 2021 ontving deze ngo 11,7 miljoen euro steun van de Nederlandse staat. Hierop zegde de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de kamer een extern onderzoek toe. 

Bevindingen extern onderzoek

Het onderzoek, dat is uitgevoerd door Proximities Risk Consultancies, is niet openbaar gemaakt. De bevindingen van het onderzoek worden in een brief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan de kamer besproken. In deze brief staat het volgende vermeld: 

“Uit het extern onderzoek komt naar voren dat er geen aanwijzingen zijn gevonden van financiële stromen tussen UAWC en de PFLP. Evenmin is er bewijs gevonden van organisatorische eenheid met of aansturing door de PFLP. Wel constateert Proximities dat er sprake is van individuele banden tussen UAWC en de PFLP.”

Tussen 2007 en 2020 gaat het volgens het onderzoek om 34 personen met dergelijke individuele banden. “Proximities geeft aan geen bewijs te hebben gevonden dat suggereert dat stafleden van UAWC of bestuursleden hun positie bij UAWC gebruikt hebben voor terroristische activiteiten of om terroristische activiteiten te steunen.”

Het rapport constateert dat er naast deze individuele banden “aanwijzingen zijn dat er ook op organisatorisch vlak banden zijn tussen UAWC en de PFLP”. Organisatorische banden blijven beperkt tot samenwerking tussen UAWC en maatschappelijke organisaties die tot de maatschappelijke tak van de PFLP behoren. “Er werden geen banden geconstateerd met de militante tak van de PFLP.”

Het kabinet zet vraagtekens bij de keuze van Proximities om deze maatschappelijke organisaties als onderdeel van de PFLP te beschouwen. “Geen van deze (red: maatschappelijke) organisaties is als terroristisch aangemerkt door de EU of de VN.” 

Archiefonderzoek Buitenlandse Zaken

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft archiefonderzoek gedaan naar de rol van de verdachten bij door Nederland gefinancierde activiteiten. Hoewel de twee verdachten niet direct betrokken waren bij het door Nederland gefinancierde project met UAWC, ontvingen ze wel een deel van hun salaris uit de overheadkosten. Hierop is uiteindelijk besloten betaling aan UAWC op te schorten.

Oriënterend onderzoek Hoge Raad

Tegen Sigrid Kaag is aangifte gedaan van deelname aan een terroristische organisatie door het verlenen van geldelijke steun. In een oriënterend onderzoek van de procureur-generaal van de Hoge Raad is onderzocht of er voldoende aanknopingspunten zijn voor een opsporingsonderzoek. Er wordt geconcludeerd dat “de enkele omstandigheid dat twee verdachten van de aanslag op 23 augustus 2019 zowel lid van PFLP als medewerker van UAWC waren, nog niet betekent dat daarmee kan worden gezegd dat sprake is van financiering van een terroristisch misdrijf.” 

‘Know your client’

Banken zijn verplicht om het doen en laten van hun klanten in de gaten te houden, om witwaspraktijken en financiering van terrorisme uit te sluiten. Dit werk staat bekend als ‘know your client’ en wordt uitgevoerd door duizenden werknemers die werkzaam zijn op speciale afdelingen van de bank. “Zij (red: banken) mogen transacties afkeuren op basis van het idee: ik kan niet bewijzen dat dit niks met terrorisme te maken heeft”, vertelt Peter Knoope, Senior Visiting Fellow bij het International Centre for Counter-Terrorism. 

Of dat in dit geval is gebeurd, is onduidelijk, maar dat is volgens Knoope nog geen bewijs voor financiering van terrorisme. “De bank hoeft niet onomstotelijk te bewijzen dat er sprake is van een link met een terroristische organisatie. Die claim (red: van Wilders) kun je niet hard maken.”

Conclusie 

In tegenstelling tot wat de claim van Wilders doet geloven, heeft Sigrid Kaag als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking niet de PFLP maar UAWC gefinancierd. Een deel van dit geld is vervolgens via individuele banden terechtgekomen bij leden van de PFLP. 

Het feit dat Nederlands geld bij individuele leden van de PFLP is terechtgekomen en er organisatorische banden bestaan tussen de maatschappelijke tak van de PFLP en UAWC, betekent niet dat Nederland de PFLP heeft gefinancierd. De tweet van Wilders is dus onjuist en laat belangrijke informatie achterwege.

Verantwoording

Deze factcheck is tot stand gekomen door de volgende documentaire bronnen te raadplegen:

Ministerie van Buitenlandse Zaken. (2021, 5 januari). Uitkomsten extern onderzoek – besluitvorming over verdere samenwerking met UAWC. Geraadpleegd van https://open.overheid.nl/documenten/ronl-cfef2fb0-174c-470f-a6df-5ce2f79b2ae7/pdf

Procureur-generaal bij de Hoge Raad. (z.d.). Oriënterend onderzoek procureur-generaal ‘Aangiften tegen mevrouw Kaag’. Geraadpleegd van https://www.hogeraad.nl/publish/pages/729/orienterend_onderzoek_aangifte_tegen_mevr_kaag.pdf 

Ook is er voor deze factcheck gesproken met Peter Knoope, terrorisme-expert bij het Clingendael instituut en Senior Visiting Fellow bij het International Centre for Counter-Terrorism.

Proximities Risk Consultancy liet weten als opdrachtnemer van het onderzoek geen inhoudelijke vragen van derden te kunnen beantwoorden. 

De PVV-fractie heeft per 13/10/2023 niet gereageerd op een verzoek om duidelijk te maken op welke bronnen Geert Wilders zijn claim heeft gebaseerd.