Vlaai is een Limburgse lekkernij en bestaat voornamelijk uit brooddeeg en vers afvalfruit. De vlaai kan volgens de traditionele manier worden gemaakt, met brede laten of met de bekende kleine ruitjes. Volgens eigenaar van de Bisschopsmolen in Maastricht is het geheim van een klassieke Limburgse vlaai: ‘Je moet vooral de tijd nemen en goede kwaliteitsproducten gebruiken’, aldus Frank van Eerd.

Veel bakkers, waaronder Frank van Eerd en Maikel Janssen koesteren de vlaai en willen dat de Limburgse vlaai Europese Bescherming krijgt. Dit betekent dat een Limburgse vlaai, alleen de naam ‘Limburgse vlaai’ mag krijgen als deze in Limburg is gemaakt. Momenteel worden deze vlaaien namelijk ook elders gemaakt en is het verschil op gebied van smaak duidelijk anders. Dit komt omdat er niet altijd de juiste ingrediënten worden gebruikt.

Traditioneel deeg
Limburgse vlaai kan bestaan uit ouderwetse laatjes, gemaakt van koekjesdeeg, of de bekende kleine ruitjes die je vaker in de supermarkt om de hoek kunt verkrijgen. Van abrikoos, kers tot appelkruimel. Bij de Bisschopsmolen, waar ze de taarten nog maken in een eeuwenoude watermolen, verkopen ze alleen vlaaien met ouderwetse en trationele koekjesdeeg. Dit zijn grote brede laten. “Vlaai heeft niet veel poespas en bestaat alleen uit fruit en deeg’’, aldus Van Eerd. “Je kunt in feiten al het fruit gebruiken in een vlaai, zolang deze maar meegebakken wordt in de oven.’’

Maikel Janssen is banket- en boordbakker bij Broekmans in Venlo. Hij maakt de vlaaien met kleine ruitjes, waar voornamelijk brooddeeg voor wordt gebruikt. ‘Het vetpercentage is heel belangrijk voor de smaak van de vlaai’, vertelt hij.

Cultuur
Vlaai is dus deel van de Limburgse cultuur, maar is slechts maar één klein onderdeel. “De cultuur gaat veel verder’’, vertelt Annie Schreuders-Derks. Als volkskundige is zij bezig met de origine van tradities en cultuur uit Limburg. “Vlaai hoort bij het dagelijkse leven in Limburg. Het wordt bij bijna elke viering wel op tafel gezet,’’ vertelt ze. Ook al is vlaai deels van de Limburgse cultuur, gaat deze cultuur veel verder dan de zoete lekkernij.

Het behouden van het dialect
Naast vlaai is het dialect namelijk ook belangrijk aspect voor Limburg. “Het is de basis hoe jij je als Limburger kunt uitdrukken’’, vertelt Schreuders-Derks. Tegenwoordig worden kinderen op basisscholen geleerd om Nederlands te spreken en wordt er veel minder in het dialect gesproken. Toch hoopt de volkskundige dat het dialect blijft bestaan: “Het is voor mij een manier van uitdrukken.’’

Om volledig in de Limburgse cultuur te blijven ging ik als verslaggever in het dialect op pad. Benieuwd hoe de soorten Limburgse vlaaien gemaakt worden? Bekijk dan deze video.