Op het social media platform X (voorheen Twitter) schrijft Raisa Blommestijn: “Mannen en vrouwen tussen de 17 en 45 jaar kunnen in Nederland worden opgeroepen om te dienen in het leger.” Maar klopt dit wel? 

Raisa Blommestijn, een Nederlandse juriste en televisiepresentatrice, heeft een academische basis in de rechten en filosofie van de Universiteit Leiden, waar ze promoveerde op de Weimarrepubliek. Als presentatrice bij Ongehoord Nederland heeft ze tot 2024 naam gemaakt. Blommestijn heeft op X een groot bereik met maar liefst 114 duizend volgers. Blommestijn verliet Ongehoord Nederland vanwege een meningsverschil over social media-uitingen.

In Nederland, ondanks de aanwezigheid van een beroepsleger, blijft de dienstplicht formeel van kracht voor zowel mannen als vrouwen tussen de leeftijden van 17 en 45 jaar. Deze verplichting is echter in de praktijk opgeschort sinds 1 mei 1997, wat betekent dat dienstplichtigen niet actief worden opgeroepen om dienst te doen binnen de krijgsmacht. Hoewel de opkomstplicht momenteel is opgeschort, en er geen concrete plannen zijn om deze te heractiveren. (bron: Rijksoverheid)

“Defensie roept daarom geen nieuwe dienstplichtigen meer op. Dat zou jaren van voorbereiding vragen. Er zijn geen kazernes en instructeurs voor. En er is ook niet voldoende materieel (zoals uniformen en voertuigen).” Aldus Rijksoverheid.

Actuele stand van zaken

Kaj Leers, woordvoerder van het Ministerie van Defensie, verschaft duidelijkheid over de actuele stand van zaken over het Nederlandse defensiebeleid. “Het is niet aan de orde,” reageert Leers op vragen over de mogelijke uitzending van Nederlandse militairen naar Oekraïne. De nadruk ligt op het bevorderen van internationale veiligheid binnen het kader van diplomatieke relaties en NAVO-samenwerking.

Over de discussie rondom de dienstplicht in Nederland en de mogelijke heractivering daarvan, verduidelijkt Leers: “De opkomstplicht is opgeschort, maar niet afgeschaft.” Hij voegt eraan toe dat “indien de veiligheidssituatie in Europa dramatisch verslechtert, kan overwogen worden de dienstplicht weer te activeren.” Echter, “dat is nu niet aan de orde.” Nederland leunt op een beroepsleger en, volgens Leers, “is samen met haar NAVO-bondgenoten in staat de veiligheid te garanderen.”

Met het oog op de toekomst en de behoefte aan uitbreiding van de krijgsmacht, licht Leers een innovatieve aanpak toe: “Defensie heeft het Dienjaar in het leven geroepen om meer mensen naar defensie te trekken.” Dit programma biedt jongeren de kans om voor een jaar als militair ervaring op te doen, met de optie om daarna door te groeien naar een positie als beroepsmilitair of reservist. “Het gaat hier dus om een dienrecht i.p.v. een dienstplicht,” benadrukt hij. Dit initiatief is een succes: “Op dit moment is het aanbod van geïnteresseerde jongeren groter dan het aantal plaatsen dat defensie kan bieden.” Daarom plant Defensie een significante uitbreiding: “In 2025 nemen we zo 1.000 jongeren per jaar extra in, maar de ambitie is om verder te groeien.”

Conclusie:

De kans dat de dienstplicht wordt geheractiveerd is heel erg klein, maar het Ministerie van Defensie houdt de optie open als een laatste redmiddel, mocht de veiligheidssituatie in Europa drastisch verslechteren. “Maar dat is nog lang niet aan de orde”, aldus Leers. De claim die wordt gemaakt door Raisa Blommestijn is niet per se onwaar, maar kan wel voor veel verwarring zorgen.