Dat het NSC van Pieter Omtzigt uit de onderhandelingen stapte vanwege “grote financiële tegenvallers” verbaasde minister van financiën Steven van Weyenberg. Volgens van Weyenberg zijn de overheidsfinanciën namelijk heel gezond. Tijd om te factchecken of we echt zo gezond zijn als van Weyenberg beweert.

Van Weyenberg liet aan de NOS weten dat de financiën van het land er op dit moment prima voor staan en dat er een nette begroting aan komt. Volgens hem heeft hij “geen enkele indicatie dat het dit jaar anders is dan andere jaren”. Maar is dat ook zo?

Als we navraag doen bij verschillende experts wordt het duidelijk dat het moeilijk wordt om de uitspraak van de minister te controleren. Een “gezonde” economie is namelijk ook een persoonlijke mening en een hele algemene uitspraak. Hoogleraar economie van decentrale overheden van de Universiteit in Groningen, Maarten Allers, laat weten dat: “de uitspraak zo algemeen is dat een antwoord eigenlijk niet mogelijk is. Over het algemeen lig ik niet wakker van de Nederlandse economie op dit moment, maar het is altijd de vraag hoe het komende kabinet hier mee omgaat.”

Toch gaan we proberen om het te factchecken aan de hand van een aantal factoren die vaak worden bekeken als we kijken naar de gezondheid van een overheid. Om een factcheck te doen van hoe gezond de Nederlandse overheidsfinanciën zijn moeten we kijken naar het begrotingstekort, de staatschuld en de toekomstige financiële houdbaarheid. Deze cijfers kunnen ons namelijk de beste indicatie geven van hoe het de financiën gaan.

Begrotingstekort

Uit informatie van het ministerie van Financiën wordt het begrotingstekort in 2024 verwacht op 2,9% van het bruto binnenlands product (bbp). Dit cijfer ligt binnen de Europese grenswaarde van 3%. Nederland zit dus binnen de gestelde normen. Wel moet er aangegeven worden dat er een stijging in het begrotingstekort zat ten opzichte van 2023. Vorig jaar was het begrotingstekort 1,6%. Er is dus wel een opwaartse trend waarneembaar. Volgens experts is dit mogelijk zorgelijk als dit zich doorzet.

Staatsschuld

Een ander belangrijk aspect om te zien of de overheid gezond is is de staatsschuld. De schuldqoute wordt in 2024 geschat op 47,3% van het bbp. Dit is heel gezond te noemen omdat de Europese norm op 60% ligt. Nederland heeft dan ook een redelijk lage schuld als je het vergelijkt met andere Europese landen. De staatschuld ondersteund dus de uitspraak van de minister van Financiën. De schulden van Nederland zijn goed in orde op dit moment.

Toekomstige financiële houdbaarheid

Tot slot is de toekomstige financiële houdbaarheid van belang om te zien of we een “gezonde” overheidsfinanciën hebben. Ondanks dat de huidige indicatoren aangeven dat we het redelijk goed doen zijn er analyses en studies die aangeven dat de staatsschuld mogelijk op gaat lopen. Dit heeft vooral te maken met de aanhoudende bevolkingsgroei en vergrijzing. De staatsschuld kan hierdoor flink oplopen, maar het is natuurlijk maar de vraag hoe de overheid hier in de toekomst mee om zal gaan. Hier valt nu nog weinig over te zeggen dus hier kunnen we onze minister van financiën niet op afrekenen.

Conclusie

Al met al blijkt de uitspraak van de minister van financiën gegrond. We zitten met alle belangrijke cijfers nog binnen de Europese normen en hoewel het er niet altijd rooskleurig uit ziet, lijkt het erop dat de regering deze tegenvallers op kan vangen in de toekomst. We hebben dus inderdaad een gezond te noemen economie op dit moment.