Een recente tweet van de Partij voor de Dieren (PVdD) claimt dat er een verband is tussen glyfosaat en ziektes als kanker en Parkinson. Deze claim is niet te checken. In verschillende wetenschappelijke artikelen wordt aangeduid dat er te weinig onderzoek is met concrete antwoorden om een eenduidig antwoord te geven op deze claim.

 Glyfosaat is een onkruidbestrijdingsmiddel dat wordt gebruikt bij het groeien van gewassen. Het blokkeert in planten de vorming van bepaalde enzymen. Onkruiden die niet resistent zijn worden hierdoor gedood. De aanleiding van deze tweet is dat Nederland moet gaan stemmen tegenover de Europese Commissie voor het verlengen van het gebruik van het onkruidmiddel. De PvdD en GroenLinks hebben hiervoor een motie ingediend over tegen de nieuwe Europese toelating van glyfosaat stemmen, deze motie heeft een meerderheid van de stemmen gekregen.

Waarom is het niet te checken?

Er zijn talloze studies uitgevoerd door verschillende agentschappen, universiteiten en belangenvereniging. Doordat de conclusies van deze onderzoeken vaak uiteenlopen is het onmogelijk om te zeggen of deze claim waar of niet waar is. Ook Hoogleraar Arbeidshygiëne en Blootstellingskarakterisering Hans Kromhout vindt het moeilijk om een eenduidig antwoord te geven. “Voor de leek is dit bijna onmogelijk, omdat er van alles wordt geroepen door belangenverenigingen, patiëntengroepen, neurologen en doordat verschillende agentschappen (IARC, BfR, EFSA en Ctgb) de bewijslast verschillend interpreteren”. aldus Prof. Dr. Lr. Kromhout.

Meerdere studies tonen aan dat er geen bewijs is voor een duidelijk verband tussen glyfosaat en ziektes als Parkinson en kanker. Hoogleraar Kromhout heeft deel uitgemaakt van de IARC Monograph Group die van 3 tot 10 maart 2015 de gepubliceerde wetenschappelijke onderzoeken heeft geëvalueerd en de carcinogeniteit heeft geclassificeerd van vijf organofosfaat insecticiden en herbiciden, waaronder glyfosaat. Hieruit is gekomen dat het “waarschijnlijk carcinogeen is voor mensen”. Het woord ‘waarschijnlijk’ is bij deze studies en vele andere de reden waarom deze claim niet te fact-checken is.

Carcinogeen verband met glyfosaat

De belangrijkste studie naar kanker en glyfosaat na 2015 gaf geen overtuigend bewijs voor de carcinogeniteit van glyfosaat bevond Hoogleraar Kromhout. “In deze omvangrijke, prospectieve cohortstudie was er geen duidelijk verband zichtbaar tussen glyfosaat en solide tumoren of lymfoïde maligniteiten in het algemeen, inclusief NHL en de subtypes ervan. Er was enige aanwijzing voor een verhoogd risico op AML (acute myeloïde leukemie) bij de groep met de hoogste blootstelling, maar dit vereist bevestiging.” (Andreotti G, et al. 2019). “Ook een gepoolde analyse van case-control studies liet bovendien geen overduidelijk bewijs voor een verband zien”, Schrijft Hoogleraar Kromhout.

Verband tussen Parkinson en glyfosaat

Ook met Parkinson is het bewijs dat er een verband is niet toonaangevend. Dit komt vooralsnog door de verschillende meningen over dit onderwerp, maar ook door het feit dat er te weinig bewijs is om deze claim te maken met enige zekerheid. “Voor een relatie van glyfosaat met de ziekte van Parkinson is het bewijs flinterdun, ondanks dat specialisten als Professor Bas Bloem het tegendeel roepen. Dit in tegenstelling tot de relatie van PD met andere herbiciden als Paraquat (sinds 2007 verboden in de EU) en het al lang van de markt gehaalde 2,4,5 T (Agent Orange). In het NL PD-onderzoek hebben we bijvoorbeeld geen verband kunnen aantonen met blootstelling aan glyfosaat”, vertelt Hoogleraar Kromhout.

Conclusie

Een recente claim van de PvdD waarin staat dat er een verband is tussen glyfosaat en de ziektes kanker en Parkinson is niet te checken. Dit komt doordat het bewijs voor dit verband te veel uiteenloopt en omdat er nog veel meer onderzoek moet worden gedaan voor een concreet antwoord. Hierdoor is er geen mogelijkheid om een eenduidig antwoord te geven op deze claim. De claim wordt dus ook beoordeeld als niet te checken.

Hieronder alle gebruikte bronnen bij het schrijven van dit artikel:

• https://publications.iarc.fr/Book-And-Report-Series/Iarc-Monographs-On-The-Identification-Of-Carcinogenic-Hazards-To-Humans/Some-Organophosphate-Insecticides-And-Herbicides-2017
• Madani, N. A., & Carpenter, D. O. (2022). Effects of glyphosate and glyphosate-based herbicides like Roundup^TMon the mammalian nervous system: A review. Environmental Research, 214, 113933. https://doi.org/10.1016/j.envres.2022.113933
• Peillex, C., & Pelletier, M. (2020). The impact and toxicity of glyphosate and glyphosate-based herbicides on health and immunity.Journal of Immunotoxicology, 17(1), 163–174. https://doi.org/10.1080/1547691x.2020.1804492
• Andreotti G, Koutros S, Hofmann JN, Sandler DP, Lubin JH, Lynch CF, Lerro CC, De Roos AJ, Parks CG, Alavanja MC, Silverman DT, Beane Freeman LE.Glyphosate Use and Cancer Incidence in the Agricultural Health Study. J Natl Cancer Inst. 2018 May 1;110(5):509-516
• Leon ME, Schinasi LH, Lebailly P, Beane Freeman LE, Nordby KC, Ferro G, Monnereau A, Brouwer M, Tual S, Baldi I, Kjaerheim K, Hofmann JN, Kristensen P, Koutros S, Straif K, Kromhout H, Schüz J. Pesticide use and risk of non-Hodgkin lymphoid malignancies in agricultural cohorts from France, Norway and the USA: a pooled analysis from the AGRICOH consortium. Int J Epidemiol. 2019 Oct 1;48(5):1519-1535.

Ook vindt u hieronder de personen die zijn gecontacteerd bij het schrijven van dit artikel:

• Gedocumenteerd gesprek Prof. Dr. Ir. Hans Kromhout, Hoogleraar Arbeidshygiëne en Blootstellingskarakterisering aan de Universiteit van Utrecht.