Utrecht is een stad met een rijke diversiteit. Food for Good is een plek van rust en ontmoeting voor de bewoners uit de wijk. Gelegen in het centrum van Utrecht, is deze stadstuin een plek die thuis is voor mensen van verschillende achtergronden die samenkomen om te werken in de natuur en te genieten van de oogst. Echter, weerspiegelen de stadstuin in deze wijk deze diversiteit nog niet. Hoe kan dit worden veranderd? Rieneke Koning is al vier en een half jaar de drijvende kracht achter dit project. Als trajectbegeleider leidt ze met passie een team van 85 vrijwilligers. In dit interview ga ik met haar in gesprek om haar perspectief te belichten op deze vraag. 

Iedereen die in de stadstuin ‘Food for Good’ wil gaan werken is welkom. De enige voorwaarden die je nodig hebt is het genieten van buiten werken. De stadstuin heeft als doel mensen te verbinden met elkaar en met de natuur. “Wat we zien is dat ongeveer tien procent van de vrijwilligers een baan heeft”. Deze groep vindt dat ze te veel achter hun scherm zitten en “willen een keer leren over de natuur of bijdragen aan de buurt.” De andere negentig procent zijn mensen die belast zijn geweest met een mentale ziekte of een fysieke aandoening hebben. Ook is er een grote groep te vinden die uit andere landen komt en op zoek is naar een sociale context, “ze komen hier om de taal te oefenen en ook een structuur in de week te hebben”. Een groepje vrijwilligers die al vroeg in de ochtend aanwezig waren spraken Engels met elkaar terwijl ze thee mixen van gedroogde kruiden in zakjes zetten.

Hoewel de wijk en de groep vrijwilligers een groot deel bestaat uit allochtonen, is de afspiegeling qua groenten en vruchten niet te zien. “Het is heel moeilijk”, aldus Rieneke, “dit is echt een Hollandse tuin, we hebben een hele zware klei grond en daar groeit niet alles op.” Daarnaast is het ook heel erg vochtig in het voorjaar. “Afgelopen najaar was het ook ontzettend vochtig”, de tuin blijft voor een hele lange periode nat en “mediterraans of midden-oosterse kruiden hebben warmte nodig om te kunnen groeien”. In de tuin bevindt zich een tunnelkas, “We zijn bezig om een fonds aan te schrijven om die te vergroten.” Door een veel grotere kas neer te zetten, hebben ze ook meer warmer ruimte om mediterraans en midden oosterse vruchten en groenten te kweken, zoals tomaten.

Aan de ene kant, wordt er wel veel aan gedacht, maar tot nu toe zijn er niet veel maatregelen genomen om het aan de gang te zetten. De workshops en cursussen die worden gegeven in samenwerking met de stadstuin zijn ook alleen maar in Nederlands aangeboden. “Dat komt omdat veel mensen juist komen om de Nederlandse taal te leren, dan willen we natuurlijk Nederlands met hun spreken en cursussen in het Nederlands aanbieden.” Aan de andere kant, vindt de stadstuinderij het sociale aspect heel belangrijk. “De tuin wordt als helend ervaren”, vertelt Rieneke. De sfeer en de onderlinge dynamiek is heel prettig voor iedereen die erbij werkt.

Een hele grote groep mensen die een heel klein of zelfs geen sociaal netwerk hebben, vinden dat uiteindelijk wel in de tuin. “Er ontstaan vriendschappen en zelfs liefdes af en toe.” Daarnaast is het ook interessant om te zien hoe mensen sociale vaardigheden leren door met elkaar om te gaan. “Er zijn mensen die hier komen die heel angstig zijn voor sociaal contact en die dat hier juist willen proberen omdat er zo veel ruimte is.” Rieneke legt uit dat ze meestal beginnen met een taak die in een verre ruimte te doen is. Uiteindelijk komen ze langzamerhand bij de groep en maken ze contact met de rest. “Als begeleiders zijn we er altijd bij om mee te kijken en mee te helpen”, op deze manier hebben mensen vertrouwen in elkaar. Ze geven elkaar de ruimte en weten dat ze op elk moment weer weg kunnen als het te veel wordt.

Kortom, is de stadstuin van Food for Good een prachtige plek waar mensen van alle achtergronden samenkomen om deze ervaring te delen. De diversiteit van de wijk is echter nog niet volledig terug te zien in de tuin. De zware kleigrond en het vochtige klimaat maken het moeilijk om mediterraans en Midden-Oosterse gewassen te kweken. De taalbarrière vormt ook nog een obstakel voor inclusie. Rinneke is ervan overtuigd dat de stadstuin een nog inclusievere plek kan worden en dat het veel meer aan kan worden gedaan. Met wat extra inspanningen kan de tuin in de toekomst een ware afspiegeling worden van de rijke diversiteit in de wijk.