UTRECHT CENTRUM – Op donderdag 2 mei werden er op 14 verschillende plekken in Utrecht verhalen verteld over de slachtoffers en overlevenden van de Tweede Wereldoorlog op hun voormalige (onderduik) adres. Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet opent elk jaar zo’n tweehonderd huizen, winkels en scholen in heel Nederland om stil te staan bij de Joden die ooit op deze locaties woonden en werkten. Wie waren deze mensen en hoe zag hun leven ervoor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog uit? Als bezoeker maak je in een intieme setting van een woonkamer of keuken kennis met persoonlijke verhalen en de geschiedenis van Utrecht. In dit artikel lees je het verhaal van verzetsstrijder Wolter Heukels.

 Het illegale telefonienetwerk

In bibliotheek Neude wordt dit jaar voor de derde keer het verhaal van Wolter Heukels verteld door zijn kleindochter Ineke en Lida Heukels. Tijdens de Tweede Wereldoorlog toen de bibliotheek nog als postkantoor diende werkte Wolter bij de telefoondienst en woonde met zijn gezin in een van de dienstwoningen in het pand. Wolter heeft destijds onder de schuilnaam ‘Oom Henk’ via oude PTT-lijnen een illegaal telefoonnetwerk aangelegd, waarmee verzetsstrijders met elkaar konden communiceren. In 1944 legt Wolter Heukels een telefoonverbinding aan tussen het bevrijde Nijmegen en bezette Utrecht, hiermee konden ze de bewegingen van de Duitsers doorgeven aan de bevrijders en wisten ze waar de geallieerden voedseldroppings konden doen. Op 16 oktober 1944 gaat het mis, de woning van Wolter wordt overvallen en hij wordt gearresteerd door de Sicherheitsdienst. Heukels probeert nog via zijn balkon te vluchten maar valt en breekt hierbij zijn twee benen. Hij komt terecht in het ziekenhuis en wordt na zes weken overgeplaatst naar een gevangenis in Amsterdam. Op 22 januari 1945 wordt Wolter Heukels door de Duitsers gefusilleerd.

Kleindochters Ineke en Lida Heukels vertellen in de bibliotheek het verhaal van hun opa, wat erg lang onbekend voor hen is geweest.  ‘Het was vroeger altijd een taboe in onze familie, er werd nooit over de oorlog gesproken’, vertellen de kleindochters. Pas toen zij in 2019 de woning van hun overleden vader aan het opruimen waren vonden zij brieven en nieuwsartikelen over de werkzaamheden van hun opa in het verzet. Uit een krantenartikel uit 1985 waarin hun tante en oma werden geïnterviewd werd pas alles duidelijk, ‘Ze hebben altijd het verdriet voor ons willen weghouden’, verteld Lida Heukels.

De familie van Wolter Heukels heeft na de oorlog een verzetskruis mogen ontvangen, daar zijn er nog geen honderd van vertellen de kleindochters met trots: ‘Onze opa ging in het verzet vanwege zijn principes, het voelde als een plicht om zich in te zetten voor de vrijheid van Nederland’.

Wolter Heukels

Organisatie

Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet vindt elk jaar rond 4 mei plaats in de week van de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. De editie van dit jaar werd van 28 april t/m 5 mei in verschillende plaatsen in Nederland georganiseerd, met ondersteuning van het Nationaal Holocaustmuseum in Amsterdam. De herdenkingsbijeenkomsten worden mogelijk gemaakt dankzij de inzet van vrijwilligers en financiële steun van donateurs en fondsen. De bijeenkomsten zijn gratis toegankelijk, duren maximaal een uur en reserveren is niet nodig.