Aswoensdag markeert het begin van de veertigdagentijd, een tijd waarin mensen gaan vasten of matigen. Dit is al een eeuwenlange traditie met traditionele rituelen. Maar in de huidige moderne samenleving, blijkt dat ook de veertigdagentijd moderner is geworden, zeker onder de jongere generatie. Jongeren kiezen steeds vaker voor alternatieve vormen van vasten, zoals het verminderen van het sociale media gebruik.

Afgelopen woensdag 13 februari was het Aswoensdag. Op deze dag zet de Priester een kruisje op het voorhoofd van kerkgangers met as. Dit is om de kerkgangers aan te sporen tot bezinning, boete en bekering. Aswoensdag is ook meteen de eerste dag van de veertigdagentijd, een periode van 40 dagen waarin mensen vasten of matigen tot aan Pasen. De veertigdagentijd eindigt op zaterdag 30 maart. Zondag 31 maart is het Pasen. Volgens de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland is de Aswoensdag nog erg populair in Nederland. Rituelen zoals het askruisje op Aswoensdag bieden een moment van stilte en bezinning in deze samenleving die altijd maar ‘aan’ lijkt te staan. De manier waarop de veertigdagentijd wordt gevierd, is door de jaren heen veranderd. Mensen zijn bewuster geworden, zo vertelt Pastoor Hans Boogers, Pastoor bij kerk St Martinusparochie in Utrecht. ‘’Het is veel meer een spiritueel gebeuren wat impact heeft je dagelijkse doen en laten. Waarbij de persoonlijke relatie met de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, sterker wordt beleefd.’’

Veertigdagentijd onder jongeren

De veertigdagentijd is niet alleen een begrip onder de oudere generatie. Ook onder de jongere generatie is dit een begrip die voor hen ook steeds belangrijker wordt, merkt Len Borgdorff van de TuindorpKerk, op. ‘’Ik heb de indruk dat de veertigdagentijd bij jongeren belangrijker is geworden. Dat heeft te maken met het vasten in andere tradities. Daar worden jongeren meer mee geconfronteerd. Ook is het niet langer een strikt kerkelijke of religieuze aangelegenheid.’’

Sanne(18) is christelijk en doet dit jaar voor het eerst mee met de veertigdagentijd. ‘’Ik doe mee, omdat ik dichterbij God wil komen en dus verder in mijn geloof. Tijdens deze tijd wil ik meer over mijn geloof leren door er meer tijd in door te brengen.’’

Vasten en matiging zijn nog steeds belangrijke aspecten van de veertigdagentijd, maar de invulling is moderner geworden. Jongeren kiezen vaker voor alternatieve vormen van vasten, zoals het minder of niet gebruiken van sociale media. Jongere gelovigen durven daarin een eigen keuze te maken in het vasten, wat los staat van de verwachtingen van anderen. ‘’Zij durven echt een keuze te maken die voorbij gaat aan wat anderen van ze zullen denken’’, zegt Boogers. Jongeren vatten de veertigdagentijd op hun eigen manier op. Ze zijn enerzijds kritisch over de traditionele rituelen, maar staan anderzijds ook open voor nieuwe vormen van bezinning. Ze zijn op zoek naar zingeving en verbinding en de veertigdagentijd kan hieraan bijdragen.

Ook Sanne heeft haar eigen invulling in het vasten. ‘’Ik denk dat vroeger er strenger naar het vasten gekeken werd en dan vooral van uit katholieke. Nu is het vooral dat jij je beseft dat je meer met God bezig bent en dus sommige behoeftes even aan de kant legt. Zelf probeer ik op de suikers te letten die ik binnenkrijg en om geen extra maaltijden te eten buiten het ontbijt, de lunch en het avondeten om.’’

Toekomst

De sociale media spelen ook een belangrijke rol in het bevorderen van de veertigdagentijd onder de jongeren, vindt ook Sanne. Zij denkt dat het vooral belangrijk is om de veertigdagentijd via sociale media onder de aandacht te brengen bij de jongeren. Sociale media bieden een platform om ervaringen te delen, maar ook om uitnodigingen te verspreiden en om mensen samen te brengen. Sociale media is onmisbaar geworden. ‘’Maar er is ook een strijd tegen een overkill aan digitaal verkeer,’’ aldus Borgdorff.

Voor de toekomst van de veertigdagentijd en het traditionele vasten wordt er verwacht dat deze zich zal blijven ontwikkelen en het ook relevant zal blijven. De veertigdagentijd zal, belangrijker worden, juist in de bredere samenleving. Ook wordt er verwacht dat er mensen uitgenodigd blijven worden om deze traditie te beleven en te vieren.