Het percentage overmatig alcoholgebruik in de gemeente was in 2020 6%, maar is gestegen naar 9% in 2022. Dit blijkt uit een enquête die deel uitmaakt van de monitor voor leefbaarheid van de gemeente Utrecht. De stijging houdt hoogstwaarschijnlijk verband met corona, aangezien er eveneens sprake is van een landelijke stijging. 

Landelijke tendence 

De gemeente Utrecht heeft niet als enige te maken met een stijging in overmatig alcoholgebruik. De gemeente Groningen heeft tussen de bevolking van 18 tot 34 te maken met een stijging van twee procent. Net als Utrecht staat Groningen bekend als studentenstad. Zou het kunnen dat er na corona een tendence heeft plaatsgevonden onder studenten op het gebied van overmatig drinken? De resultaten van een grootschalig vragenlijstonderzoek onder studenten van de Radboud Universiteit wijzen in de richting van een landelijke inhaalslag, dus zou ook de gemeente Utrecht een toename in het gebruik kunnen opmerken. “Voor de periode mei-juni 2022, toen de corona maatregelen niet meer van kracht waren, rapporteren studenten significant meer glazen alcohol per week te hebben gedronken dan daarvoor,” aldus Jacqueline Vink, hoogleraar aan de Universiteit Nijmegen in haar artikel ‘Na corona drinken studenten eerder meer dan minder’. 

Oorzaken 

Het Trimbos instituut deelt verschillende oorzaken waardoor mensen tijdens en na corona meer zouden gaan drinken. “De emotionele en sociale gevolgen van de maatregelen geven meer risicofactoren die (problematisch) alcoholgebruik in de hand kunnen werken. Negatieve emoties zoals angst, depressie, eenzaamheid, (corona-)stress en verveling, en het wegvallen van een dagstructuur.” Ook speelt beperking van de fysieke toegang tot zorg zoals bijvoorbeeld huisartsen en (verslavings-)hulpverleners een rol. Dit speelt dan voornamelijk bij problematisch alcoholgebruik. 

Een krap criterium

Overmatig drinken houdt in dat mannen 21 glazen per week drinken en vrouw 14 glazen per week. Met name in studentenkringen wordt hier al snel aan voldaan. “Het is een krap criterium. Volgensmij kan je de halve studentenpopulatie een overmatige drinker noemen,” aldus Psychiater Boswinkel. Martijn is student en woont in een studentenhuis in Utrecht.  “Ik ken meer dan genoeg mensen die 21 glazen per week aantikken. Dit gebeurt omdat alcohol iets is wat diep in de studentencultuur zit geworteld. Heel veel mensen in mijn omgeving zien het als iets wat er gewoon bij hoort.” 

Aan de bel trekken

Overmatige drinkers zijn per definitie niet problematische gebruikers. “Het is niet alleen afhankelijk van hoeveelheden, maar ook van omgaan met. De een komt met het criterium overmatig drinken al flink in de problemen, terwijl nummer twee nog helemaal goed functioneert,” aldus Boswinkel. Niet iedereen die overmatig drinkt heeft dus noodzakelijkerwijs een probleem, los van het feit dat alcohol aanzienlijke schade aan het lichaam kan toebrengen. Psychiater Boswinkel stelt dat alcoholgebruik als problematisch kan worden beschouwd en er hulp moet worden gezocht wanneer de persoon zelf of zijn/haar directe omgeving het als zodanig ervaart. “Als er gezondheidsproblemen spelen, zich psychische problemen voordoen of iemand gedragsproblemen vertoont, is het gebruik van alcohol problematisch te noemen en moet er aan de bel getrokken worden. Hetzelfde geldt als iemand merkt dat hij/zij meerdere keren per week onttrekkingsverschijnselen toont, denk aan trillen, zweten en psychisch onrustig zijn.” Ook speelt volgens hem de craving een grote rol: de enorme zucht naar alcohol. Daarnaast is het grijpen naar drank tijdens stress en spanning een belangrijk signaal. 

Blijven vastzitten in de norm

Martijn kijkt zo nu en dan bedenkelijk naar de alcoholconsumptie van zijn vrienden. “In de bachelor tijd was het allemaal wat minder serieus. Nu, tijdens de master, komen er steeds meer verantwoordelijkheden bij. Ik merk dat sommige van mijn vrienden nog een beetje vast blijven zitten in de minder serieuze tijd die zich tijdens de bachelor afspeelde. Indirect doen zij zichzelf hier kwaad mee.” Boswinkel bevestigt dit patroon. Hij legt uit dat mensen nooit gelijk beginnen met overmatig drinken. Het komt voort uit nieuwsgierigheid en een experimentele levensfase. Vervolgens komen studenten terecht in de studentencultuur waar overmatig drinken de norm is. Een aantal mensen blijft vastzitten in die norm en begint in hun dagelijks werkzame leven excessief te drinken.