De Internationale Migratieorganisatie (IOM) berichtte afgelopen weekend dat er te weinig actie ondernomen wordt tegen mensensmokkel en dat leidt tot meer doden en slechte omstandigheden voor migranten. Het bericht kwam na de vondst van een massagraf in Libië. ‘Opvang van vluchtelingen in de regio moet echt beter’, stelt Eduard Nazarski, mensenrechtendeskundige en oud-directeur van Amnesty en VluchtelingenWerk Nederland.
Afgelopen jaar sloot de Europese Unie een migratiedeal met Tunesië, het land kreeg bijna 130 miljoen euro om de grenzen te bewaken en het mensensmokkelprobleem aan te pakken. ‘Sinds de Tunesiëdeal zie je dat minder vluchtelingen via dat land de oversteek maken naar Europa, maar je ziet dat het probleem zich alleen verplaatst; er komen nu namelijk meer vluchtelingen aan op Europese grond via buurland Libië’, aldus Nazarski.
Ook universitair docent Internationaal en Europees recht Annick Pijnenburg, van de Radboud Universiteit Nijmegen, is kritisch over de migratiedeals als oplossing voor de migrantenstroom naar Europa: ‘Doordat de EU deals sluit met landen als Tunesië, Mauritanië, Turkije en nu ook Egypte worden de routes in omliggende landen alleen maar gevaarlijker.’ Volgens Pijnenburg is de situatie in de Libische detentiecentra schrijnend. ‘Migranten worden echt in verschrikkelijke omstandigheden vastgehouden, ze worden gemarteld en als slaaf verkocht’, omschrijft Pijnenburg. De Europese Unie heeft geen migratiedeal met Libië, werkt wel samen met de Libische kustwacht om migranten tegen te houden.
‘Ik heb vluchtelingen gesproken die helemaal niet van plan waren naar Europa te komen, maar doordat ze in kampen verbleven met zulke slechte omstandigheden en zonder toekomstperspectief, besloten ze toch de oversteek te maken naar Europees grondgebied’, vertelt Nazarski, die de afgelopen jaren meerdere detentiecentra bezocht. ‘En dat kunnen we ze niet kwalijk nemen. Als de Europese Unie meer geld zou investeren in niet alleen de grensbewaking van deze landen maar ook in detentiecentra met betere medische zorg enzovoorts, dan zouden minder migranten de gevaarlijke oversteek naar Europa maken’, vult Nazarski aan.
‘Het Europese geld heeft verschil gemaakt in Turkije. De situatie is niet goed, niet voldoende, maar veel Syrische kinderen kunnen daar wel naar school, en veel vluchtelingen krijgen er geld om eten te kopen’, vertelt Pijnenburg. Volgens de universitair docent werkt opvang in de regio, en voorkomen dat migranten naar Europa komen alleen als de EU ervoor zorgt dat de vluchtelingen een goed alternatief geboden wordt in buurlanden. ‘Dat is vaak niet het geval, de Turkijedeal is niet ideaal, maar wel het beste wat er is. Als je kijkt naar Libië is het echt nog vele malen erger’, aldus Pijnenburg.
Verslaggever Romee Pietersen sprak met Anhela Alickovic, woordvoerder van VluchtelingenWerk Nederland, en Michiel Hoogeveen, Europarlementariër voor JA21, over de effecten van de migratiedeals:
