Het aantal schapen is in 2023 met 8,4 procent afgenomen ten opzichte van 2022 blijkt uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Een zorgwekkende trend voor de Nederlandse veeteeltsector. De afname komt door de uitbraak van het blauwtongvirus wat actief was bij veel veeteelt-houders die hierdoor honderden schapen verloren.
Het blauwtongvirus is een ziekte die voornamelijk schapen en runderen treft en wordt verspreid door het insect de knudde mug. De ziekte leidt tot koorts, zwelling van de kop en nek, ademhalingsproblemen wat kan leidde tot sterfte bij de dieren. De impact van deze ziekte op de schapenpopulatie in Nederland was aanzienlijk groot. In verschillende regio’s werden er tal van gevallen gemeld bij de dierenartsen gespecialiseerd in landbouwdieren.
De hoogste afnames in het aantal schapen deed zich voor in de provincies Noord-Holland en Friesland, waar beide provincies een daling van ongeveer 15.000 schapen ten opzichte van het voorgaande jaar zagen. De procentuele afname was het grootst in Noord-Holland, met een daling van 15,4 procent, terwijl ook Friesland een bovengemiddelde afname kende van 11,5 procent. Opmerkelijk genoeg was Noord-Brabant de enige provincie waar het aantal schapen in het afgelopen jaar is gestegen, met een toename van 6,4 procent. De grootste daling werd waargenomen in de groep schapen tussen de 7 maanden en 1 jaar oud, met een afname van 15,6 procent. Ook bij schapen ouder dan 1 jaar was er een aanzienlijke daling van 6,8 procent te zien.
“Het is niet leuk wat er gebeurt, maar veel kunnen wij niet doen. Als de schapen blauwtongvirus krijgen kan je de dieren pijnstillers geven en moet je heel veel geluk hebben dat het gaat helpen. Het blauwtongvirus houd ons in een houdgreep en helemaal nu met geboortes van de lammetjes is het extra spannende periode,” vertelt Boer Nico Olsthoorn.
De boeren wachten met gekruiste vingers af op het teken van de demissionair minister Landbouw Piet Adema af op het teken dat er een goedgekeurd vaccin is voor de dieren. Echter, moet het Bureau Diergeneesmiddelen en de Commissie toelating diergeneesmiddelen, twee belangrijke adviescolleges hun toestemming daarvoor geven. Of dat virus er ook werkelijk zo snel mogelijk komt is onduidelijk. De geluiden die door de stallen rondgaan zijn verschillend wat de situatie van de boeren niet verbeterd. Onder ander Nico hoort verschillend geluiden van zijn collega’s, maar ook van verschillende veeartsen. “Het is onduidelijk wij boeren hebben niet medische kennis, maar toch ontstaat de discussie in ons werkveld of er wel of geen vaccin komt. Iedere boer zegt helaas wat anders. Laatst toen ik het aan mijn veearts vroeg was hij ook heel duidelijk dat hij het echt niet weet, maar hopelijk worden wij binnenkort verast door de veearts en minster Landbouw met goed nieuws.”
Zo blijft het een onduidelijke situatie en kunnen de boeren alleen, maar wachten op goed nieuws. Veearts Reinarts Everts richt zich op het verloop van de uitbraak van het blauwtongvirus type 8 in 2006 en 2007 en nu inmiddels op nieuwe huidige type. “Je ziet dat wanneer de schapen het hebben zij heel veel pijn hebben en dat is verschrikkelijk om te zien. Daarop moeten wij reageren en daar zijn ze ook mee bezig alleen de vraag is nog wel altijd hoelang de organisatie nog nodig hebben op een goedgekeurd vaccin. Dat er een vaccin ontwikkeld wordt is bekend en nu moeten wij het alleen nog zo ontwikkelen dat het de markt op kan. Want wij hebben het eigenlijk nu nodig. Het wordt warmer en dat betekend dat de knutten ook weer actief worden. Het vaccin moet eerder actief zijn voordat de knutten dat zijn,” aldus Reinarts Everts.
Nico Olsthoorn uit Vijfhuizen heeft afgelopen jaar een aanzienlijk verlies geleden als gevolg van het Blauwtongvirus, dat een groot aantal van zijn schapen trof. De impact van deze ziekte heeft ertoe geleid dat de boer heeft besloten te wachten met het zwanger maken van zijn ooien. Deze voorzorgsmaatregel is genomen om te voorkomen dat de kudde verder wordt verzwakt door de uitbraak van de ziekte. Zie de reportage hieronder.
Reinarts Everts is blij dat de boeren heel serieus met de situatie zijn omgegaan, want volgens kan het grote gevolgen hebben voor de boer of boerin als zij dit niet doen. “Als de boeren niet hadden gewacht had een groot gedeelte van de lammetjes moeite gehad met lopen of werden zij geboren met ademhalingsproblemen. Dit laatste is heel belangrijk voor een lammetje want als hij geboren wordt moet het dier zo snel mogelijk naar adem kunnen happen. Als dat niet lukt is kans dat zij overlijden veel groter.”
Deze cijfers weerspiegelen een alarmerende trend in de schapenpopulatie van Nederland, met name in de noordelijke regio’s. De uitbraak van het Blauwtongvirus en mogelijk andere factoren hebben een aanzienlijke impact gehad op de veestapel van deze gebieden, met verstrekkende gevolgen voor de veeteeltsector en de economie als geheel.
De afgelopen tijd is de verspreiding van blauwtongvirus sterk afgenomen. Dit komt door de lagere temperaturen. De knut – een kleine mug die het virus verspreidt is minder actief tijdens de lage temperaturen periode. Ondanks dat is het gevaar is niet geweken. In het voorjaar kan de knut weer actiever worden. Er worden stappen gezet om een vaccin te kunnen inzetten op veehouderijen wat van groot belang is voor de boer zelf en de gezondheid van de dieren. Niet ieder dier gaat dood door blauwtong. Sommigen herstellen van het virus naar die groep wordt inmiddels onderzoek gedaan.
