Spotlight checkt eens in de zoveel tijd berichten op hun betrouwbaarheid. Dit keer kijken we naar de claim dat steeds meer stelletjes kiezen voor gezamenlijke euthanasie. Toch klopt dat niet helemaal. Er was in 2022 inderdaad een toename van (echt)paren die voor duo-euthanasie kozen. Over een structurele stijging valt echter nog absoluut niet te spreken.

Door: Yara Lommen

Vanwege de huidige vergrijzing in Nederland wordt goede hulp bij een vrijwillig einde steeds belangrijker. Een grondig en emotioneel proces gaat hieraan vooraf. Zowel voor de persoon als hun geliefde. Niet gek dus als partners samen willen overlijden, om zichzelf het rouwproces te besparen. Makkelijk is het niet. Beide partners moeten aan de voorwaarden voor euthanasie voldoen. Zo moet er sprake zijn van uitzichtloos lijden, en geen redelijke andere oplossing.

Ook oud-minister president Van Agt en zijn vrouw kozen voor duo-euthanasie. Zij overleden vorig week samen op 93-jarige leeftijd, door middel van euthanasie. Naar aanleiding van hun overlijden publiceerde de NOS een artikel met de kop: “Van Agt en vrouw kozen voor euthanasie, steeds meer stellen maken die keuze” (link naar artikel). Uit de cijfers lijkt dit te kloppen, maar toch is het misleidend.

Hoe zit het dan wel?

De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) publiceert jaarlijks een rapport waarin ze alle cijfers omtrent euthanasie publiceren en uitleggen. (link naar de jaarverslagen) Ook cijfers over de hoeveelheid (echt)paren die voor gezamenlijke euthanasie hebben gekozen worden meegenomen in het rapport. In 2022, het laatste jaar waar er cijfers van zijn, waren dit 29 paren. Dat zijn er dertien meer dan in 2021. Als je puur naar die cijfers kijkt, klopt het dus dat duo-euthanasie toeneemt.

Toch zitten er een aantal haakjes aan. Het aantal mensen dat euthanasie pleegt, neemt namelijk in zijn geheel toe. In 2018 was het aantal doden door middel van euthanasie nog 4,0% van het totaal sterftecijfer dat jaar. In 2022 is dat opgelopen naar 5,1%.

Daarnaast schommelt het aantal echt(paren) dat samen euthanasie krijgen door de jaren heen. Zo waren het er in 2019 nog zeventien en in 2018 dertien. De uitschieter die in 2022 plaatsvond is dus niet direct bewijs dat het structureel toeneemt. Rob Edens is voorlichter van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Hij licht toe: “Deze claim klopt niet helemaal. De toename tussen 2021 en 2022 zien we namelijk niet terug in de jaren ervoor. Om daar nu al conclusies uit te trekken is heel voorbarig.”

Wel opvallend

Toch is de toename wel opvallend. Rob Edens vertelt: “We kunnen alleen speculeren naar een mogelijke verklaring voor de toename. Tot voorkort zagen we dat artsen een opstapeling van ouderdomsklachten, niet als voldoende grond voor euthanasie oordeelden. Daar zien we langzaam een verschuiving in wat tot deze toename zou kunnen leiden.” Maar ook samenstelling in onze maatschappij kan een factor zijn. “We hebben in Nederland te maken met een dubbele vergrijzing. Er zijn veel meer ouderen en mensen worden steeds ouder.”

Desondanks benadrukt Edens dat de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde met de huidige cijfers alleen kan speculeren. En dat het te vroeg is om te zeggen dat stelletjes structureel vaker kiezen voor gezamenlijke euthanasie. Het is dus zeker interessant om in de gaten te houden, maar voor nu nog onjuist.