De uitspraak van Marcel de Graaff op medium X (voorheen Twitter) heeft veel reacties opgeleverd. Hij meende dat de Russische economie aan het groeien is ondanks de twaalf eerdere westerse sancties en dat de invloed van Rusland op Europa groter is geworden. Professor Hans van Koningsbrugge is hoogleraar Geschiedenis en politiek van Rusland, i.h.b. de Nederlands-Russische betrekkingen. Bijzondere aandacht is er bij zijn leerstoel voor de politieke en economische ontwikkelingen vanuit Nederlands perspectief en, in het kader hiervan, besluitvormingsprocessen en -mechanismen binnen het Rusland van de 20ste en 21ste eeuw en met betrekking tot internationale samenwerking.
Oorlogseconomie
Van Koningsbrugge is duidelijk over deze bewering. ‘Het is complete onzin. De Russische economie groeit omdat ze een oorlogseconomie hebben. Investeren in tanks en gevechtsvliegtuigen draagt niet bij aan een gezonde economie. Voor een goede economie heb je ook innovatie nodig. Alle belangrijke sectoren in Rusland staan in het teken van de oorlog. Dus dat houdt ook in dat vrijwel iedereen aan het werk is en een groot deel in de oorlogsindustrie.’ Van Koningsbrugge ontkracht ook het idee dat Rusland niet wordt aangetast door de sancties. ‘Rusland wordt al jaren gesanctioneerd en ze hebben er wel degelijk last van op economisch gebied. De waarde van de roebel is ook kritiek en is de op 3 na slechtste van de wereld dat is ook funest voor de Russen. President Putin doet alles mooier voor dan het is.’ Al het geld wordt dus gepompt in de oorlog, daardoor komen de gezondheidszorg en de infrastructuur op een lager pitje te staan. Dat heeft uiteindelijk een negatief effect op de Russische economie en voor het draagvlak voor het Kremlin.
Onderzoek OMFIF
Ook volgens de Britse denktank Official Monetary and Financial Institutions Forum (OMFIF) heeft de economie van Rusland nog een zware tijd voor de boeg. De denktank gevestigd in Londen weerlegt opvattingen van bepaalde economen die beweren dat de Russische economie standhoudt te midden van de oorlog in Oekraïne en sancties van westerse landen, en wijst op de veerkracht van de Russische economie. Echter, volgens de denktank zijn er diepgewortelde problemen die de Russische economie blijven plagen en die een aanhoudende achteruitgang en een afnemende mondiale rol voorspellen, zoals beschreven door Mark Sobel van OMFIF.
Hoewel de robuuste militaire uitgaven van Rusland tot nu toe een belangrijke stimulans zijn geweest voor de economische groei, onthult een diepgaandere analyse van de economie en financiële kracht van Rusland een veel somberder beeld. Het aandeel van Rusland in de wereldeconomie op basis van gelijke koopkracht is bijvoorbeeld gedaald tot minder dan 2 procent, vergeleken met ongeveer 4 procent vóór de financiële crisis van 2008, volgens Sobel.
Conclusie
De Russische economie groeit, maar alleen als oorlogseconomie. Volgens het onderzoek van OMFIF zullen de Russen in de toekomst klappen gaan vangen en veel last houden van de economische problemen en dat doen ze nu al in mindere mate. Geen innovatie en geen gezonde economische vooruitzichten maakt de Russische economie geen groeiende economie. Alles in Rusland is op een ding gericht: oorlog.
