Afgelopen zondag was het World Hearing Day: Een dag om bewustzijn rond het belang van je gehoor te creëren. Op deze dag kwam Motivaction, uit opdracht van Specsavers, met een onderzoek naar buiten waarin ze claimde dat een op de drie mensen met gehoorverlies last heeft van een fade-out: het gevoel er niet meer bij te horen door anderen niet meer te kunnen verstaan. Omdat Specsavers, een bedrijf dat hoortoestellen verkoopt, de claim heeft gedaan, heeft StudioVrijdag deze proberen te verifiëren. De kans dat de claim waar is, is groot.  

Er wordt in het persbericht van Specsavers gesproken over 1,5 miljoen mensen in Nederland die last hebben van gehoorverlies, waardoor één op de drie zich zou vertalen naar zo’n 500.000 mensen die deze gevoelens ervaren. Om deze hoeveelheden te checken is het onderzoek van Motivaction opgevraagd. Motivaction heeft via een woordvoerder laten weten dat het onderzoek niet beschikbaar gesteld zal worden aan studenten en alleen beschikbaar is voor ambassadeurs, partners en journalisten. Ze zeggen de rapporten wel te hebben vrijgegeven aan grotere journalistieke platforms als het AD, het Parool, de Gelderlander en Hart van Nederland. Zij hebben het persbericht van Specsavers overgenomen volgens de percentages en hoeveelheden die zij hebben gepresenteerd. Deze nieuwsplatforms worden over het algemeen als betrouwbaar beschouwd vanwege hun lange geschiedenis, waarin ze door nauwkeurige berichtgeving en naleving van journalistieke principes een reputatie hebben opgebouwd.

Het is moeilijk om zelf representatieve cijfers te vinden over het aantal mensen dat gehoorverlies heeft opgelopen de afgelopen jaren. Dit komt omdat de groep mensen die een bezoek aan de huisarts brengt vanwege hun gehoor slechts een klein deel is van de mensen met gehoorverlies. Volgens cijfers van het CBS neemt dit aantal jaarlijks wel in grote getalen toe. Via Hoorwijzer.nl worden er wel cijfers gepubliceerd die overeenkomen met de 1,5 miljoen mensen met gehoorverlies van Specsavers. Hoorwijzer.nl beschrijft zichzelf als een belangenbehartiger van slechthorenden waarbij onafhankelijkheid een van hun belangrijkste uitgangspunten is. Het cijfer 1,5 miljoen is volgens hen tot stand gekomen door kennis van verschillende instituten te bundelen.

Naast de hoeveelheden gaan ze in het persbericht van Specsavers dieper in op de gevolgen van gehoorverlies op psychologisch gebied. Zo stellen ze dat mensen met een fade-out zich onveilig (46%), depressief (47%) en angstig (43%) voelen, waarbij 51% zelfs aangeeft de grip op het leven te verliezen. In het bericht van Specsavers wordt de claim door prof. dr. Gert-Jan Hendriks, hoogleraar binnen de klinische psychologie, onderbouwd. Deze informatie hebben we proberen te verifiëren door hem op te bellen en te vragen naar zijn participatie in het onderzoek. “Ik heb het onderzoek van Motivaction zelf niet kunnen inzien, dus of die percentages kloppen kan ik niet met zekerheid zeggen. Waar ik wel met zekerheid iets over kan zeggen zijn de psychologische effecten van een fade-out.” Hij geeft hierbij aan dat jongeren (18-24) een stuk vaker fade-outs ervaren (59%) dan volwassenen. Een fade-out gaat volgens de hoogleraar over hoe je je voelt in een sociale context. “Jongeren staan midden in het leven, hebben vaak veel sociale contacten en willen graag overal aan meedoen. Sociaal niet (meer) kunnen meedoen heeft bij hen een nog grotere impact op hun mentale welzijn.”  De argumentatie van de percentages is op basis van de expertise en ervaring van de hoogleraar voor waar aan te nemen.

Conclusie

Op 1 maart 2024 komt Specsavers met de claim naar buiten dat een op de drie mensen met gehoorverlies last heeft van een fade-out: het gevoel er niet meer bij te horen door anderen niet meer te kunnen verstaan. Hoewel de claim lijkt te kloppen doordat ze overeenkomen met die van onafhankelijke hoorstichting Hoorwijzer.nl, de verwachtingen van een hoogleraar in de praktijk en onafhankelijke nieuwssites met een goede reputatie, is er niet met honderd procent zekerheid te zeggen dat de hoeveelheden die zijn gebruikt in het onderzoek kloppen. Zolang de redactie geen toegang heeft tot het rapport van Motivaction blijft deze claim: waarschijnlijk waar.