Op het social media platform X schrijft Ferdinand Meeus het volgende: “Klimaat goed nieuws. In tegenstelling tot wat u dagelijks te horen krijgt, zijn de feiten anders: het gaat prima met onze natuur en de biodiversiteit. Er is zelfs lichte stijging van biodiversiteit in NL gemeten via “Living Planet Index” de groene methode”. Ferdinand Meeus verwijst onder dit bericht naar een website waarop hij opinie stukken schrijft. Maar is er wel een lichte stijging van biodiversiteit in Nederland?

In het opiniestuk haalt Ferdinand een grafiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) aan. Dit is de Living Planet Index. “De Living Planet Index (LPI) is een veel gebruikte graadmeter voor de mondiale biodiversiteit.” (Bron: CBS)

Als je op een eerste blik naar de index kijkt, dan maakt de index een licht stijgende beweging. “Maar helaas is dat een gemiddeld beeld dat we zien. Het is niet dat het met alle populaties ontzettend goed gaat op dit moment.” Aldus Judy Koppenjan van het Wereld Natuur Fonds Nederland. Deze uitspraak van Ferdinand Meeus is dan ook misleidend.

Wat is Het Living Planet Report?

In het Living Planet Report staat hoe de natuur zich in Nederland ontwikkelt sinds 1990. Dit report is uitgebracht door: Wereld Natuur Fonds, Naturalis Biodiversity Center, Stichting ANEMOON, EIS Kenniscentrum Insecten, FLORON, Nederlandse Mycologische Vereniging, RAVON, Sovon Vogelonderzoek Nederland, SoortenNL, De Vlinderstichting en de Zoogdiervereniging. In dit report is gebruik gemaakt van trendgegevens van het CBS.

In dit report staat De Living Planet Index. “De LPI geeft de gemiddelde trend weer van inheemse soorten broedvogels, reptielen, amfibieën, vlinders en libellen, zoetwatervissen, zeevissen en zoogdieren. Het idee is dat hoe meer en hoe sterker deze soorten achteruitgaan dan wel vooruitgaan, des te slechter of beter het gaat met de natuur” (Bron: CBS). De LPI is een maat die de gemiddelde verandering van de populatieomvang van een groot aantal diersoorten weergeeft.” (Bron: Living Planet Report nl 23, pagina 28)

Reactie van het Wereld Natuur Fonds

In een gesprek met Judy Koppenjan van het Wereld Natuur Fonds Nederland, onderzoeken we de complexiteit achter de cijfers van de Living Planet Index voor Nederland, die Ferdinand Meeus aanhaalde als bewijs van een positieve trend in biodiversiteit. Koppenjan begint met een erkenning van Ferdinand Meeus’ observatie, maar met een belangrijke nuance: “Hij (Ferdinand Meeus) heeft gelijk in dat als je naar de tabel kijkt voor de Nederlandse biodiversiteit. Dat de index een klein beetje toeneemt. Dat komt omdat deze index eigenlijk een soort gemiddelde is van hoe het gaat met het aantal dieren, hun populatiegrootte en de veranderingen die we daarin zien voor verschillende leefgebieden in Nederland.”

Om deze uitspraak verder te onderzoeken, werd Koppenjan gevraagd naar de toestand van verschillende leefomgevingen binnen Nederland. Zij legt uit: “Nu is het zo dat er voor een hele hoop leefgebieden in Nederland natuur helaas heel erg achteruit gaat. Dat zie je ook als je de Living Planet Index uitsplitst voor bijvoorbeeld het agrarisch gebied of voor bossen”

Ook geeft Koppenjan antwoord op de vraag of er ook gebieden zijn waar de trend positiever is. Hierop antwoordt Koppenjan: “Maar voor bijvoorbeeld zoetwater hebben we in Nederland een best wel positieve trend. Over de jaren heen hebben we maatregelen getroffen om daar de natuurkwaliteit te verbeteren, dus dat zie je ook terug in de index. Als je dan de verschillende lijntjes bij elkaar optelt, geeft dat voor Nederland een beeld waarin het een heel klein beetje toeneemt. Maar helaas is dat een gemiddeld beeld dat we zien. Het is niet dat het met alle populaties ontzettend goed gaat op dit moment.”

Ten slotte, reflecteert Koppenjan op de historische context en de beperkingen van de Living Planet Index “De Living Planet Index wordt elk jaar bijgewerkt. Alleen hij begint in de jaren negentig. En nu is het wel zo dat in Nederland voor die tijd al best wel veel soorten heel erg achteruit zijn gegaan. En die blik kan je dus niet meenemen omdat we alleen maar data vanaf 1990 en verder hebben. Dus ook daar heb je helaas een beetje een vertekend beeld in. Het is een mooi soort indicator om dingen mee te kunnen zeggen over het algemene. En hij werkt nog beter als je hem uitsplitst voor specifieke gebieden. Maar het is helaas niet zo dat het je goed gaat met alle soorten in Nederland.”

Conclusie:

Uit de verstrekte informatie van het CBS en het Wereld Natuur Fonds blijkt dat de claim van Ferdinand Meeus over de toename van biodiversiteit in Nederland een vereenvoudiging is van een complexer beeld. Hoewel de Living Planet Index een kleine stijging aantoont, benadrukt het Wereld Natuur Fonds dat dit gemiddelde positieve beeld niet representatief is voor alle leefgebieden. Veel natuurlijke leefomgevingen gaan namelijk achteruit. De index toont wel verbetering in specifieke gebieden zoals zoetwater, maar dit is niet representatief voor de algemene staat van biodiversiteit in Nederland.

Daarom is de stelling van Meeus misleidend. Zoals Nadine, Sr. Persvoorlichter bij het WNF, stelt: “Overall kunnen we zeggen dat de stelling van Meeus waarbij gezegd wordt dat er een lichte stijging te zien is in de biodiversiteit, inclusief in Nederland, incorrect zijn.”

Deze quote van Ferdinand Meeus laat zien dat het belangrijk is om dieper in de cijfers te duiken dan alleen af te gaan op gemiddelde indexen.