Klimaatverandering heeft wereldwijd grote gevolgen voor het milieu. Ook in Nederland zijn de gevolgen zichtbaar. Met de verkiezingstijd in aantocht wordt het onderwerp klimaatverandering en de impact hiervan op de natuur veel besproken door Nederlandse politici, ook de invloed van de klimaatverandering op rivieren. Op sociale media kunnen politici vrij hun mening uiten, hier worden dan ook allerlei soorten claims gemaakt over klimaatverandering. Politica Caroline van der Plas (BBB) claimde recentelijk op ‘X’ dat de impact van klimaatverandering in grote rivieren nog niet zichtbaar is.
Bewering: de impact van klimaatverandering is in grote rivieren nog niet zichtbaar
Oordeel: onwaar
Bron van bewering: Op maandag 25 oktober retweette BBB-politicus Caroline van der Plas een tweet van rivierjournalist Wim Eikelboom. In de tweet stond: ‘ls je alle extreme waterstanden van Rijn en negentallen in ons land in een eeuw-grafiek zet, is de conclusie dat aantal hoogwaters niet toeneemt, en dat laagwater eveneens niet vaker voorkomt, stelt @waterpeilen. Oftewel: impact van klimaatverandering is in grote rivieren nog niet zichtbaar.’ Deze bewering is gebaseerd op een grafiek met data van de website Waterpeilen, met daarin de gegevens van de afvoer van de Boven-Rijn bij Lobith in m3/s, omdat hier de afvoer sinds 1901 tot 2021 gemiddeld is, wilt hij zeggen dat omdat dit niet veranderd is, dat de impact van klimaatverandering op grote rivieren nog niet zichtbaar is.
Afvoer van de Rijn bij Lobith
Wim Eikelboom claimt dat de afvoer van de Rijn (bij Lobith) sinds 1901 gemiddeld gezien niet toeneemt en niet afneemt. Dit klopt. Toch komt er door klimaatverandering alsmaar meer water bij wat de rivier moet afvoeren. Door de opwarming van de aarde valt er namelijk meer regen en is er meer smeltwater, meldt Rijkswaterstaat. Maar deze toegenomen afvoer merken wij in Nederland niet. In het stroomgebied van de rijn, in Duitsland, zijn er namelijk meer overstromingen, waardoor de toegenomen waterafvoer in de Rijn bij ons land afneemt en wij van de toename niks merken, meldt het Nationale Deltaprogramma in 2015. Het klopt dus inderdaad dat wij in de afvoer bij de Rijn in Lobith de gevolgen van klimaatverandering niet merken.
Hoog en laag water en andere factoren
Ook claimt Eikelboom dat het hoogwater niet toeneemt en laagwater niet vaker voorkomt, dit is niet waar. Volgens het KNMI is sinds 1900 het NAP met 25% gestegen, dit zorgt ’s winters voor meer hoogwater en ’s zomers voor meer laagwater. De impact van klimaatverandering is dus al wel zichtbaar geweest, alleen merken wij hier nu niks van door het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Dit programma ging van start in 1995, na een periode van veel overstromingen. Hiermee is veranderd dat de rivier meer ruimte kreeg door onder andere het verleggen van dijken, het graven van nevengeulen en het vergroten van de uiterwaarden. Hierdoor merken wij op dit moment in de praktijk niks van het extremere hoog- en laagwater in rivieren.
Naast hoog- en laagwater is de impact ook nog zichtbaar op andere manieren. ‘Er zijn veranderingen in de temperatuur, in de seizoenaliteit, stroomsnelheid en er is meer verzilting’, meldt aquatisch-ecoloog Dr. Lisette De Senerpont Domis. ‘Ook vallen kleinere rivieren droog en veranderen grotere rivieren in meren door het afnemen van de stroomsnelheid, dit heeft een grote impact op de ecologie en biodiversiteit.’ Dus de impact van de klimaatverandering op de grote rivieren is ook op deze manier nog zichtbaar.
Conclusie
De conclusie is dat de bewering van Caroline van der Plas en Wim Eikelboom: ‘de impact van klimaatverandering is in grote rivieren nog niet zichtbaar’, onwaar is. Deze claim is namelijk gebaseerd op het hoog- en laagwater in de Nederlandse rivieren en de afvoer bij de Rijn bij Lobith.
Het hoog- en laagwater in Nederland is de afgelopen eeuw door klimaatverandering alleen maar toegenomen, maar deze gevolgen worden geïncasseerd door het programma ‘Ruimte voor de Rivier’, dit hebben we dus wel gemerkt, maar in de praktijk zien we dat op dit moment niet terug. Het klopt wel dat op dit moment de gevolgen van klimaatverandering niet zichtbaar zijn bij de Rijn bij Lobith, deze vergrote afvoer wordt namelijk al opgelost in Duitsland. Daarnaast is de impact van klimaatverandering op de grote rivieren ook nog zichtbaar op andere manieren, de temperatuur van rivieren is namelijk veranderd, de stroomsnelheid neemt af en er is meer verzilting. De impact van klimaatverandering is in grote rivieren dus al wel zichtbaar.
