De vraag die centraal staat bij de tegenlicht meetup is: hoe repareren we de kapotte wegwerpmaatschappij? Eerst wordt de documentaire “De wegwerpmaatschappij”, aflevering 8 van VPRO Tegenlicht, getoond. Daarna komen verschillende experts aan het woord en wordt er samen met het publiek gedebatteerd over mogelijke oplossingen.
Hoe roepen we de verrotten consumptie maatschappij een halt toe? Zo werd de documentaire aangekondigd op de VPRO website. Maar de sfeer in de zaal is een stuk positiever dan deze titel. De bibliotheek kiest er daarom voor om de titel een stuk milder te formuleren: ‘Hoe kunnen we verspilling tegengaan en welke keuzen en initiatieven zijn er nodig om de wegwerpmaatschappij een halt toe te roepen?’. De Tegenlicht Meet Up vindt plaats op maandag 9 september van 19:00 tot 21:00 in Bibliotheek Neude. Tien minuten voor de Meet-up is het nog helemaal leeg en is er niemand te bekennen. Langzamerhand loopt de grote bioscoopzaal vol met mensen en als de documentaire begint is de zaal alsnog bijna helemaal vol. Tijdens de documentaire is het doodstil en zit het hele publiek aandachtig te luisteren. De gasten van de avond worden één voor één opgeroepen om te vertellen over hun kijk op hoe de consumptiemaatschappij kan worden verbeterd.
Er zijn vanavond vier gasten uitgenodigd. De eerste is Bianca Ernst, pioneer consuminderen en eigenaar van Buurman Utrecht, die hout hergebruikt en workshops geeft. Rosa Kieft van ‘What design can do’ leidt innovatie- en onderzoeksprogramma’s en lijkt met haar glimmende bobcut en roze bloes helemaal op wat je je bij een designer voorstelt. Chantal Van der Leest is klimaat-psycholoog, gedragspsycholoog en journalist en geeft adviezen aan organisaties over duurzame gedragsverandering. Tot slot is er Frits Rutten, mede-oprichter van Indusym, die samenwerkt met bedrijven aan een circulaire economie.
De presentatrice vraagt het publiek of iemand weleens pijn hebben gehad van iets dat ze weg moesten gooien. Een vrouw uit de zaal antwoord dat zij haar houten Ikea schommelstoel buiten had gezet en die meteen kapot ging omdat het hout zo slecht was. ‘Zelfs Buurman wilde het niet hebben’ zegt ze verontwaardigd. Bianca Ernst geeft toe dat Buurman inderdaad alleen hout aanneemt dat goed genoeg is om te hergebruiken. De volgende vraag gaat over dingen zelf repareren. Een bezoeker antwoordt dat hij onlangs een stoel van de Ikea heeft gerepareerd en er wordt luid gelachen door de rest van de zaal. Uit deze vraag blijkt ook dat heel veel mensen zelf spullen uit hun huis repareren, bijvoorbeeld: radio’s, stoelen, krultangen,iPhones, printers en kookstellen. Er zijn dus veel producten die gerepareerd kunnen worden en daarna weer langer mee kunnen. Een vaak voorkomend probleem (dat ook uit de documentaire blijkt) is dat steeds meer dingen niet te repareren zijn. Veel producten worden zo ontworpen dat ze niet te repareren zijn omdat als je het probeert te openen het kapot gaat. Onderdelen van de producten worden aan elkaar gelijmd in plaats van ze zo te maken dat ze repareerbaar zijn. In Frankrijk hebben ze hier al een oplossing voor gevonden: op elektrische apparaten staat een repareerbaarheid index. Als je het product aanschaft, kun je van tevoren zien hoe groot de kans is dat het kan worden gerepareerd.
Al met al kwamen er veel praktische dingen over hoe we onze eigen spullen kunnen repareren. Maar of we hiermee de verrotte consumptiemaatschappij aan halt toe kunnen roepen moet nog blijken.
Vika van Lenteren maakte een audiobericht over de sprekers van de Tegenlicht Meet Up.
