Door heel Utrecht zijn zogeheten klimaatkastjes te vinden, die de temperatuur en luchtvochtigheid in de stad elk kwartier meten. Vrijwilligers van organisatie Meet je Stad begeleiden deelnemers elke twee weken in het maken van zo’n kastje.
Op maandag 23 oktober vindt er weer een samenkomst plaats. Een handvol mensen ontmoet elkaar in het laboratorium van bibliotheek Neude. In het laboratorium, want het maken van zo’n kastje is nog al een technische opgave. De vrijwilligers bezitten kennis over elektronica en daarom kan iedereen onder hun begeleiding meedoen. De community van de organisatie in Utrecht telt nu ongeveer tien vrijwilligers die deelnemers helpen. Deze laatste groep telt zo’n honderd man.
Na het kijken van een powerpoint vindt er een gezamenlijk uitleg plaats. Daarna gaat ieder gefocust aan de slag met een uitgeprinte technische handleiding, maar zeker ook met hulp van de vrijwilligers. De tafels liggen vol met gereedschap en onderdelen, waar deelnemers vijftien euro materiaalkosten voor hebben neergelegd.
Vrijwilliger Jan Jacobs ziet het zowel als een hobby als een bijdrage aan het milieu. Met zijn technische achtergrond helpt hij graag mee, maar hij wijst ook op de gebreken die de metingen kunnen hebben. “Meestal als je gaat meten dan kijk je vooraf heel goed wat je precies wilt weten en wat je ermee gaat doen. Hier volgen we een beetje de omgekeerde volgorde.”
Om doorslaggevende conclusies te kunnen trekken uit de data moet er volgens hem nog veel veranderen. Daarmee wordt bedoeld dat veel externe factoren de metingen nu nog beïnvloeden. “De kastjes staan niet als de KNMI meetstations opgesteld, in een open weiland, waar geen schaduwen of hittebronnen zijn. Ons project staat nog in de kinderschoenen”, vertelt Jacobs.
Maar waar Meet je Stad het niet van de kwaliteit moet hebben, wel van de kwantiteit. Inmiddels zijn er namelijk al zo’n honderd kastjes door Utrecht, los daarvan zijn er nog vijf gebieden waar metingen worden gedaan. Zo kunnen de vrijwilligers de extreem afwijkende resultaten uit de berekeningen laten. “De ene staat op het noorden en de andere op het zuiden. Een ander kastje staat misschien onder een dakgoot die overloopt”, aldus Jacobs. Het dakgoot kastje kunnen de onderzoekers er uitfilteren en dan kunnen ze de trends aflezen. Zo vallen er toch wel nuttige conclusies te trekken over bijvoorbeeld vergelijking tussen de steden. Er worden al aanzienlijke temperatuurverschillen gemeten tussen het Utrechtse centrum en Zeist.
Het maken van een klimaatkastjes vormt voor de deelnemers vooral een leuke activiteit. “In het dagelijks leven ben ik zo veel als ik kan, en niet kan, bezig met het klimaat”, vertelt een van de deelnemers. “Het is geen dagelijkse kost.” De metingen die uit de kastjes komen zeggen volgens hem vooral iets over het groen en de tegelzetting in de stad, minder over het klimaat als geheel. “Maar het hangt allemaal samen”, voegt hij toe.
Het initiatief van de klimaatkastjes kwam uit Amersfoort, waar de oudste tak van organisatie Meet je Stad is gevestigd. Inmiddels worden ook in Zeist, Tilburg, Grubbenvorst en zelfs in Noorwegen metingen gedaan. Vooral met Amersfoort heeft de organisatie Utrecht veel contact. Ze wisselen ideeën uit, regelen samen de bestelling van de onderdelen en bezoeken elkaar zo nu en dan.
Audio door Yula Bello
