Utrecht — Volgens de wet op nul-emissiezone van het stadsbestuur moeten alle bestelauto’s en vrachtwagens per 1 januari 2025 uitstootvrij zijn in de binnenstad. De politieke partijen D66 en CDA staan achter dit besluit, zodat de luchtkwaliteit aan de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan voldoen.*

“Als je kijkt naar de normen voor luchtkwaliteit, dan merk je dat we eigenlijk nog onder de maat presteren” zegt Joost Vasters van D66. Harm Dijkstra commissiewoordvoerder van CDA is daar mee eens. Hij benadrukt wel dat dit meer geld gaat kosten en vraagt zich af of het momenteel überhaupt al mogelijk is vanwege de beperkte infrastructuur van de stad. “Straks is de binnenstad emissievrij. Fantastisch, maar wat betekent dat? Betekent dat dan dat we een kerncentrale moeten neerzetten om het van energie te kunnen voorzien?”

Wanneer wordt de binnenstad helemaal uitstootvrij?

Eerder dit jaar meldde RTV Utrecht dat het op 1 januari 2025 niet meer haalbaar is om de binnenstad helemaal uitstoot vrij te krijgen. Daarom zal de gemeente een overgangsregeling voor ondernemers bieden, wat betekent dat bestelbusjes op diesel en benzine tot 2028 in de binnenstad mogen rijden en vrachtwagens tot 2030. “Als blijkt dat ondernemers niet genoeg tijd hadden, komen er altijd wel weer specifieke omstandigheden om de hoek kijken. Als je een regel wilt doorvoeren, betekent dat dus ook dat je bereid moet zijn om te handhaven als mensen zich niet aan die regels houden,” meldt Dijkstra.

De gemeente wil dat alle vracht- en bestelauto’s in 2030 elektrisch rijden. Vasters benadrukt dat het voor mensen in de bouw nog moeilijk haalbaar is, en dat er uitzonderingen zouden moeten worden gemaakt.Vasters: “Als je in de binnenstad iets wilt bouwen met kranen en ander groot materiaal, is het nog veel lastiger om dit elektrisch te doen.” De gemeente biedt subsidie aan ondernemers die willen overstappen op duurzaam goederenvervoer. Subsidie kan worden aangevraagd voor 50% van de gemaakte kosten, met een maximum van € 5.000. De subsidie kan worden aangevraagd tot en met 1 oktober 2024.

Het feit dat elektrische auto’s kleiner zijn dan dieselauto’s, is ook een probleem waar de gemeente mee te maken heeft. Hierdoor moet er meer heen en weer gereden worden. Volgens Vasters zal dit in de toekomst wel veranderen: “Ik denk zelf dat uiteindelijk ook grotere auto’s en vrachtauto’s elektrisch zullen zijn. Maar het kan best zijn dat elektrische auto’s tijdelijk tot iets meer verkeersbewegingen leiden.” Vasters is van mening dat dit echter noodzakelijk is om de luchtverontreiniging aan te pakken. De gemeente is zelf ook bezig met de overstap naar elektrische auto’s. Zo gebruiken ze een elektrische vuilniswagen die vuilnis op illegale plaatsen ophaalt, en zijn er elektrische bussen in de regio Utrecht.

Momenteel wordt het alleen van ondernemers verwacht dat ze elektrische auto’s aanschaffen, maar of dit in de toekomst ook van bewoners in Utrecht wordt verwacht wordt nog bekeken. Vasters: “Vanaf 2035 willen we dat er geen benzineauto’s meer worden gemaakt, dus op termijn zullen ook consumenten of bewoners over moeten op elektrisch.” Volgens Vasters is het beste elektrisch rijden voor particulieren financieel aantrekkelijk te maken. “Je hebt nu bijvoorbeeld al subsidies voor tweedehands elektrische auto’s vanuit de overheid, dat soort middelen lijken mij goed,”aldus Vasters. Het raadslid van D66 zegt ook dat je dit niet bij mensen kunt afdwingen of verplichten.

De beste aanpak

Sinds 2015 handhaaft Utrecht het verbod op vervuilende dieselauto’s in het stadscentrum door verschillende camera’s te plaatsen. Volgens Dijkstra is dit de beste manier om dit probleem aan te pakken. “Je moet regels en harde deadlines durven stellen die realistisch zijn. Dus die ook zijn afgestemd met ondernemers. Tergelijketijd moet je ook in gevallen waar het nodig is uitzonderingen durven maken. Het belangrijkste is dat je uiteindelijk moet kunnen handhaven.” Dijkstra benadrukt ook dat samenwerking met ondernemers van belang is. Er was de afgelopen tijd namelijk veel onrust onder ondernemers vanwege deze nieuwe regelgeving.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is een gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties en heeft tot doel om de gezondheid van de wereldbevolking te verbeteren. Dit doet de organisatie door wereldwijde standaarden voor gezondheidszorg te ontwikkelen en stimuleren, zoals die voor luchtkwaliteit. EU monitor. (z.d.). Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). https://www.eumonitor.nl/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vhuwli74d5yk