ZEIST – donderdag 28 maart 2024
In Zeist nemen Lourens Broere (71) en Fred Kok (72) het voortouw bij het toegankelijk maken van het openbaar vervoer voor ouderen. Als OV-ambassadeurs van DoemeemethetOV, zetten zij zich in voor senioren die de weg vinden in het OV-netwerk niet als gemakkelijk ervaren. De organisatie vond haar oorsprong in het oosten van Nederland, maar is nu ook gevestigd in Zeist.
Met de vergrijzing van de Nederlandse bevolking en een groeiend tekort aan mantelzorgers, worden steeds meer ouderen aangemoedigd om zelfstandig te blijven in hun mobiliteit. Het is niet meer vanzelfsprekend dat ouderen kunnen rekenen op een netwerk van familie of vrienden voor vervoer naar bijvoorbeeld het ziekenhuis. Velen zijn daardoor afhankelijk van het openbaar vervoer, maar kennen de werking ervan niet goed. Dat laatste wordt ook onderstreept door cijfers van het CBS, waaruit blijkt dat slechts 2% van de 65-plussers op een gemiddelde dag gebruikmaakt van het openbaar vervoer.
Wat zijn de belangrijkste obstakels die ouderen ervan weerhouden om vaker het openbaar vervoer te gebruiken?
“Wij merken dat veel ouderen niet bekend zijn met het gebruik van computers en daardoor niet weten hoe ze informatie over het openbaar vervoer moeten opzoeken. Er zijn zelfs gevallen waarbij men vraagt of wij nog boekjes hebben met de vertrektijden van de bussen; maar deze zijn al jaren niet meer in omloop. Dus, ouderen zijn niet altijd up to date met de huidige manieren van informatievoorziening. Bovendien zijn veel ouderen slecht ter been, wat het voor hen lastig maakt om bij een bushalte te komen. Een ander significant obstakel is de angst die ze ervaren; ze zijn bang om ‘s avonds openbaar vervoer te gebruiken, maar hebben vooral angst voor wat er allemaal mis kan gaan. Vragen zoals “Komt de bus wel op tijd?”, “Ben ik wel op de juiste plek?”, of “Werkt mijn pasje wel?” spelen hierbij een grote rol. Dit alles weerhoudt hen ervan om vaker het openbaar vervoer te gebruiken.”
Wat zijn volgens jullie mogelijkheden om het openbaar vervoer aantrekkelijker te maken voor ouderen?
“Om het openbaar vervoer aantrekkelijker te maken voor ouderen, zien we als eerste stap een toename in bereikbaarheid door meer buslijnen. Hoewel de huidige trend helaas het tegenovergestelde toont, met verminderde diensten, helpt dit de situatie zeker niet. Neem bijvoorbeeld mensen uit Austerlitz, die na zes uur ‘s avonds geen busverbinding meer hebben. Een betere indeling van de dienstregeling zou ook helpen, vooral omdat we vaak grote bussen zien op rustige lijnen waar bijna niemand in zit. Ook is een aantrekkelijke prijsstelling belangrijk. In de provincie Utrecht bestaat gelukkig de mogelijkheid voor 66-plussers met een bepaald inkomen om gratis van het openbaar vervoer gebruik te maken, al vereist dit wel openheid over financiële gegevens. Maar misschien wel de belangrijkste oplossing is het verhogen van het vertrouwen onder ouderen zelf. Als zij zien dat anderen gemakkelijk met het openbaar vervoer reizen, kan dit hen ook aanmoedigen. Het is belangrijk dat ouderen elkaar opzoeken, samen reizen en het op die manier makkelijker voor zichzelf en anderen maken.”
Ook jullie proberen daarin jullie steentje bij te dragen. Wat doet een OV-ambassadeur precies om ouderen in Zeist en omstreken te helpen met het openbaar vervoer?
“Als OV-ambassadeur organiseren we eens per maand een inloopspreekuur waar mensen met al hun vragen over het openbaar vervoer terechtkunnen. Ons doel is niet alleen om deze vragen te beantwoorden, maar vooral om voorlichting te geven. Wanneer iemand bijvoorbeeld vraagt hoe ze van Zeist naar Utrecht kunnen reizen, tonen we niet alleen de route, maar leggen we ook uit hoe ze deze informatie in de toekomst zelf kunnen vinden. Daarnaast organiseren we ook proefreisjes. Tijdens deze reisjes begeleiden we mensen met het openbaar vervoer van Zeist naar Hilversum. Het doel hiervan is om de drempel te verlagen en ouderen te helpen over hun angst heen te komen, zodat ze zich comfortabeler voelen om zelfstandig te reizen.”
Wat is het belang van deze inloopspreekuren voor ouderen?
“Veel ouderen zijn tegenwoordig afhankelijk van het openbaar vervoer voor essentiële reizen, zoals een bezoek aan het ziekenhuis, vooral omdat ze geen mantelzorgers hebben die hen met de auto kunnen brengen. Het OV biedt een uitstekend alternatief, maar de uitdaging ligt in het begrijpen van hoe het systeem werkt. Daar proberen wij, als OV-ambassadeurs, hen zo goed mogelijk in te begeleiden. We merken dat de behoefte aan begeleiding groot is, en ons doel is om die kennis en het vertrouwen te bieden, zodat ze uiteindelijk zelfstandig kunnen reizen en deel kunnen blijven uitmaken van de gemeenschap.”
Bij het laatste inloopspreekuur kwamen er zes mensen. Hoe kijken jullie naar de effectiviteit op dit moment?
“Wij zijn op dit moment zeker tevreden over de opkomst bij onze inloopspreekuren, vooral gezien het feit dat we onszelf nog vrijwel nergens hebben gepromoot. Onze zichtbaarheid was beperkt tot een stand op een beurs en een vermelding in een lokaal krantje. Nu we het spreekuur voor de vierde keer in Zeist organiseren, hebben we gemerkt dat er iedere keer gemiddeld tien mensen langskomen. Idealiter zouden we hopen dat dergelijke inloopspreekuren niet nodig zouden zijn, omdat dat zou betekenen dat iedereen zich zelfstandig en met vertrouwen door het openbaar vervoer kan bewegen. Echter laat de realiteit zien dat er nog steeds een duidelijke behoefte is aan deze vorm van ondersteuning. ”
